ախ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [ɑχ]

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ ախ 

ախ1

Ձայնարկություն

1. վշտի՝ ցավի բացականչություն ◆ Ա՜խ, չար պառավը սև արավ օրս։ Հովհաննես Թումանյան
2. կարոտի՝ տենչանքի բացականչություն ◆ Ա՜խ տվեք ինձ քաղցր մի քուն, կյանքից հեռու սլանամ։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
3. ափսոսանքի բացականչություն ◆ Ա՜խ իզուր, իզուր փախա։ (Ավետիք Իսահակյան)
4. սպառնալիքի բացականչություն ◆ Ա՜խ թե մի գտանք, մածուն ցույց կտանք։ Հովհաննես Թումանյան
5. գոհունակության և բավարարվածության բացականչություն ◆ Ա՜խ, ինչ լավն է աշխատանքը։ Հովհաննես Թումանյան

Հոմանիշներ

1. ա՜հ, օ՜խ, վա՜յ, վու՜յ

Արտահայտություններ

1. ախ քաշել, անել -
   1. հառաչել, ողբալ ◆ Էն որ հառաչում ու ախ եմ քաշում, էն ու՞մ եմ հիշում։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Աչկեմես գոհարն գնաց յարին կարոտ ախ անելեն։ (Սայաթ-Նովա)
   2. երանի տալ՝ տենչալի մի բանի հասնելու ◆ Ակռավը բլբուլ չի դառնա, քանի գուզե վուր ախ անե։ (Սայաթ-Նովա)
2. ախ ու վախ - հառաչանք, ախ ու վախ անելը ◆ Ախ ու վախով, դարդերով, սիրտս կերան, անց կացան։ Հովհաննես Թումանյան
3. ախ ու վիշ - հառաչանք
4. ախ ու վախ անել, ախ ու վիշ անել - ախ քաշել, հառաչել
5. ախ թե - երանի թե ◆ Ախ թե գային, ինչ լավ կլիներ։
6. ախը քաշել - որևէ մեկի կամ որևէ բանի կարոտը քաշել ◆ Պատառ մը հացին ախը կը քաշեմ։ (Հրաչյա Աճառյան)

Բաղադրյալ բառեր
ախել

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ ah!, oh! գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

ախ2

Գոյական

1. (ժղ․) նիգ

Հոմանիշներ

1. նիգ, լինգ, լծակ
2. դրափակ, դռնափակ, ներքսափակ, խազնիշ, հավուկ, (գվռ․)՝ զռզա, զռզիկ

Արտահայտություններ

Ի արտաքին հոլովում
	Եզակի թիվ	Հոգնակի թիվ
Ուղղ.	ախ(ը)	ախեր(ը)
Սեռ.	ախի	ախերի
Տր.	ախի(ն)	ախերի(ն)
Հայց.	ախ(ը)	ախեր(ը)
Բաց.	ախից	ախերից
Գործ.	ախով	ախերով
Ներգ.	ախում	ախերում

Բաղադրյալ բառեր
ախել ախիկ

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

ախ3

Գոյական

1. Կարին, Երզնկա՝ տե՛ս ալխ ◆ Ախը կոտրել, տունը մտել, թալանել են։ (Ձեռագիր)
2. կողպ, փակ ◆ Դուռը բա՞ց է, թե ախ։ (Ստեփանոս Մալխասյանց)

Արտահայտություններ

1. ախը դնել - դուռը փականքով փակել

Ի արտաքին հոլովում
	Եզակի թիվ	Հոգնակի թիվ
Ուղղ.	ախ(ը)	ախեր(ը)
Սեռ.	ախի	ախերի
Տր.	ախի(ն)	ախերի(ն)
Հայց.	ախ(ը)	ախեր(ը)
Բաց.	ախից	ախերից
Գործ.	ախով	ախերով
Ներգ.	ախում	ախերում

Բաղադրյալ բառեր
ախել ախիկ

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

ախ4

Գոյական

1. տե՛ս ահ ◆ Ինչ տեղ ախ, էն տեղ ամոթ։ Աշոտ Հովհաննիսյան ◆ Էդտե պառվի պռունկ ճղավ ախու։ (Էմինեան ազգագրական ժողովածու)

Արտահայտություններ

1. Ուրմիա՝ ախ քցել - երկյուղ՝ սարսափ գցել
2. Վան՝ ախու ախախալ լինել - վախից հալումաշ լինել
3. Ապարան՝ ախ տալ - սպառնալ, վախեցնել

Ի արտաքին հոլովում
	Եզակի թիվ	Հոգնակի թիվ
Ուղղ.	ախ(ը)	ախեր(ը)
Սեռ.	ախի	ախերի
Տր.	ախի(ն)	ախերի(ն)
Հայց.	ախ(ը)	ախեր(ը)
Բաց.	ախից	ախերից
Գործ.	ախով	ախերով
Ներգ.	ախում	ախերում

Բաղադրյալ բառեր
ախել ախիկ

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

ախ5

Ստուգաբանություն

1. Առտիալ՝ գործ է ածվում կապակցության մեջ

Արտահայտություններ

1. ախ տալ - նայել, դիտել

Ի արտաքին հոլովում
	Եզակի թիվ	Հոգնակի թիվ
Ուղղ.	ախ(ը)	ախեր(ը)
Սեռ.	ախի	ախերի
Տր.	ախի(ն)	ախերի(ն)
Հայց.	ախ(ը)	ախեր(ը)
Բաց.	ախից	ախերից
Գործ.	ախով	ախերով
Ներգ.	ախում	ախերում

Բաղադրյալ բառեր
ախել ախիկ

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։