ախորժակ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [ɑχɔɾˈʒɑk]

վանկեր՝ ա•խոր•ժակ 

Ստուգաբանություն

Ախորժակ բառի արմատը * ախորժ-ն է (հաճելի, հաճոյական)։ Ծագել է իրանական * ā-xuarza- ձևից, որ կազմված է * xuarza բառից և ā մասնիկից։

Համեմատության համար պահլավերեն՝ سرساوا xvārak կամ xvālak<* xuarδak<xuarza-ka քաղցրությու, երջանկություն, xuarzist քաղցրագույն, զանդկերեն` xuarəzišta (գերադրական) ամենաքաղցր, ամենահամեղ, օսեթերեն՝ xorz լավ, պարսկերեն՝ خواليدن xvālīdan (* xuarδ<* xuarz) ճաշակել, համ առնել, خوالی xvālī կերակուր, خوليدىر xvālīgar խոհարար։

Գոյական

1. ուտելու ցանկություն ◆ (Ձին) ախորժակով խժռում էր սարի թարմ խոտի խուրձը։ (Ակսել Բակունց) ◆ Դուրեկան հոտը գրգռել էր ախորժակս: (Ավետիք Իսահակյան)
2. (փխբ․) որևէ բանի (օրինակ՝ քնելու) պահանջ, ցանկություն ◆ Խոսելու ախորժակ չունենալ։
3. (փխբ․) հաճույք, հաճելի զգացում ◆ Նա կանգ առավ ակամա և առանձին ախորժակով ծծեց սենյակի անուշահոտությամբ հագեցած օդը։ (Նար-Դոս)
4. (խոհր․) սննդի ընդունման օրգանիզմի ցանկություն, զգացողություն
5. (անասն․) կենդանիների բարդ հակազդեցություն, որն առաջանում է կեր ընդունման գործընթացի ընդմիջումների ժամանակ

Հոմանիշներ

1. ախորժանք, ցանկություն
2. ցանկություն, բաղձանք, փափագ, տենչ, տենչանք, իղձ, ըղձանք

Արտահայտություններ

1. ախորժակ բացել, ախորժակ գրգռել
   1. ուտելու ցանկություն առաջացնել
   2. որևէ բանի տրամադրել (փխբ․)
2. ախերժակը չտանել, ախորժակին չգալ - չսիրել, տանել չկարողանալ, ուտել չկարողանալ
3. ախորժակը բացվել
   1. ուտելու ցանկություն առաջանալ
   2. ակնկալումներ առաջանալ
4. ախորժակը փակ (փակված) լինել - ուտելու տրամադրություն չունենալ
5. ախորժակը փակվել - ուտելու ցանկությունը մարել
6. ախորժակ պահել - բան չուտել մի լավ բան ուտելու ակնկալությամբ ◆ Կանչված ես էլի, դրա համար ես ախորժակ պահում: (Ակսել Բակունց)
7. ախորժակ շարժել, գրգռել
8. ախորժակ չունենալ
9. ախորժակով ուտել
10. ախորժակը ատամի տակ է
11. բարի ախորժակ

Ի արտաքին հոլովում
	Եզակի թիվ	Հոգնակի թիվ
Ուղղ.	ախորժակ(ը)	ախորժակներ(ը)
Սեռ.	ախորժակի	ախորժակների
Տր.	ախորժակի(ն)	ախորժակների(ն)
Հայց.	ախորժակ(ը)	ախորժակներ(ը)
Բաց.	ախորժակից	ախորժակներից
Գործ.	ախորժակով	ախորժակներով
Ներգ.	ախորժակում	ախորժակներում

Բաղադրյալ բառեր
ախորժակաբեր

Թարգմանություններ

հակում, ցանկություն
անգլերեն՝ wish, desire, inclination գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։

Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Ախորժակ:

• Հովհաննես Մակարյան, Կիմ Աբելյան, Անասնաբուժական կլինիկական տերմինների բացատրական բառարան, Երևան, «Ստամպա», 2002 — 256 էջ։
• Մ․Խ․ Պողոսյան, Ֆրանսերեն-հայերեն ագրոէկոլոգիական և անտառագիտական տերմինների համառոտ բառարան (ՀԳԱ), Երևան, 2005 — 144 էջ։