Հայերեն

ՄՀԱ՝ [ɡɑˈvɑr]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ գաւառ

վանկեր՝ գա•վառ

Ստուգաբանություն խմբագրել

Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ * ghāu- «տարածք (՞)» արմատից, որ միացվում է * ghēu- «հորանջել, լայն բանալ, լայն բացվել» արմատի հետ (Pok. LEW 1, 449), բայց պետք է առանձնացնել որպես հայ-գերմանական զուգաբանություն (հմմտ. հ.վ.գ. gavi «երկիր, երկրամաս»)։ Անհավանական է բխեցումը կովկասյան աղբյուրից՝ վրացերեն gawari «տեսակ, ցեղ, ընտանիք»։ -ԱՃ. ՀԱԲ 1, 527։ Անհավանական է կապը նաև ավեստայի Gawe երկրանվան հետ, եթե սա հնդեվրոպական հիշյալ արմատից չէ։ Որևէ կապ ունի՞ արդյոք հայերեն բառի հետ միջին պարսկերեն paragavār «շրջապատ, կողմ» բառը։

Գոյական

վարչատարածքային միավոր նահանգի և շրջանի միջև մինչև 1929 թվականը
ծայրամաս, երկրի կենտրոններից հեռու գտնվող շրջան(ներ)
(փխբ․) հետամնաց՝ քաղաքային մշակույթից ու քաղաքակրթությունից կտրված վայր ◆ Զեհթաբին տեսնում ու զգում էր գավառից եկած աղջկա հրճվանքը։ (Գարեգին Սևունց)
(պատմ․) մի քանի շրջաններ ընդգրկող երկրամաս ◆ Հայոց աշխարհը այն անզուգական երկրներից մեկն էր, որ այնքան փոքր տարածության վրա ուներ այնքան բազմաթիվ գավառներ: (Րաֆֆի)
(փխբ․) գավառի բնակչությունը ◆ Այո, լուրջ դեպքեր կարող էին լինել, եթե միայն բոլոր գավառները միանային այդ շարժմանը։ (Գարեգին Սևունց)
(փխբ․) գավառաբնակ մարդիկ ◆ Բուն Թիֆլիսը բացակա էր, ինչպես լինում է հայկական ամեն մի հանդեսի ժամանակ։ Ներկա էր գավառը: (Նար-Դոս)
գավառից քաղաք եկած մարդիկ, գավառցիներ
տե՛ս բնագավառ ◆ Ռուսահայ լեզվի մի ճյուղավորությունը կիրառվել է գլխավորապես գեղարվեստական գրվածքնների շրջանակում, սակավ առ սակավ ելնելով այդ շրջանակներից և արշավանք գործելով ուրիշ գավառներ, այն էլ գլխավորապես միայն հրապարակադրության ու մամուլի գավառը: (Վահան Տերյան)
(աշխգր․) մեծ կամ փոքր երկրամաս որևէ պետության սահմանում

Հոմանիշներ խմբագրել

երկիր, աշխարհ
սանջակ
նահանգ, մարզ, դեպարտամենտ, վիլայեթ, կուսակալություն, բդեշխություն
երկրամաս, երկաբաժին (հզվդ․)
ծայրամաս, ծայր, արվարձան, ծայրաթաղ, ծայրագավառ

Արտահայտություններ խմբագրել

{{# if: \| {{{1}}} \| Հոլովում}}

	Եզակի թիվ	Հոգնակի թիվ
Ուղղ.	գավառ	գավառներ(ը)
Սեռ.	գավառի	գավառների
Տր.	գավառի(ն)	գավառների(ն)
Հայց.	գավառ(ը)	գավառներ(ը)
Բաց.	գավառից	գավառներից
Գործ.	գավառով	գավառներով	Ներգ.	գավառում	գավառներում

Բաղադրյալ բառեր
գավառաբան գավառաբանական գավառաբանություն գավառաբարբառ գավառաբարո գավառաբնակ գավառագետ գավառագիտական գավառագիտոթյուն գավառագիտուն գավառագիր գավառագրական գավառագրություն գավառախոս գավառակ գավառակալ գավառակային գավառական գավառականորեն գավառականություն գավառակապետ գավառակետրոն գավառակից գավառահայ գավառահայություն գավառաճաշակ գավառամաս գավառամիտ գավառային գավառայնություն գավառապետ գավառապետական գավառապետություն գավառասեր գավառասիրական գավառասիրություն գավառասուն գավառատեր գավառատիպ գավառացանկ գավառացի գավառացում գավառացույց գավառաքաղաք գավառեցի գավառիկ գավառցի գավառցիություն

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ province, canton, country գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ уезд (ru) ‎(ujezd), провинция (ru) ‎(provincija), захолустье (ru) ‎(zaxolustʹje), глушь (ru) ‎(glušʹ), глухомань (ru) ‎(gluxomanʹ) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ խմբագրել

Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

Գրգեարյան Հ․Ղ․, Հարությունյան Ն․Մ․, Տնտեսական աշխարհագրության տեղեկատու բառարան (խմբ. Ավագյան Գ․Ե․), Երևան, ««Լույս» հրատարակչություն», 1982 — 408 էջ։

Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Գավառ:

գավառ