էժան
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ɛˈʒɑn]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ էժան
վանկեր՝ է•ժան
Ստուգաբանություն խմբագրել
Մակբայ
- ոչ թանկ գնով, դյուրագին ◆ հե՜յ, լավ մանրո՜ւք, ասե՜ղ, հուլո՜ւնք, մատանիք, մարջա՜ն, ապարանջան… էժան կտա՜մ, լավը կտա՜մ։ Հովհաննես Թումանյան ◆ բուրժուաներ… կաթն ու ցորենը ծովն են թափում, փոխանակ աղքատնեին ձրի կամ էժան տալու։ (Ավետիք Իսահակյան)
Ածական
- ոչ-թանկ, պակաս՝ ցածր գին ունեցող
- ցածր, պակաս (գնի, մասին) ◆ Եթե Միխայիլ Մարկիչը… մի դեսյատին էժան գնով տար, Պետրոսը հավիտյան երախտագետ կմնար։ (Շիրվանզադե)
- մեծ ծաղսեր չպահանջող, քիչ ծաղս նստող ◆ Մեջտեղ եկան… մուղանի դաշտի ոռոգման «թանկ» և «էժան» կոչվող նախագծերը:ԱՍ ◆ Կարելի էր ավելի կարգին և էժան բան պատրաստել։ (Գարեգին Սևունց)
- ցածրորակ, անորակ ◆ էժան մսի խաշուն չի ուտվի։ Առած
- (փխբ․) հասարակ, դյուրին ◆ Մեռնելը զարմանալի հեշտ ու էժան բան է։ (Լեո)
- (փխբ․) առատ, շատ ◆ Գեղումը մարդու էժան ինչ կա։ (Ակսել Բակունց)
- (փխբ․) թեթև, մակերեսային ◆ Միթե քո սերը այդքան էժան էր, ո՞ւր են տված խոստումներդ…: (Քրիստափոր Թափալցյան)
- (փխբ․) Դատարկ, փուչ, լոկ խոսքով ◆ Քո խառնվածքին չէ մարդկանց ներկայությամբ նրանց հասցեին էժան գովեստներ շռայլել։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Էժան խոստումներ։
- (փխբ․) անհիմն ձեռք բերված, անտեղի, խաբուսիկ ◆ Էժեն հեղինակություն
- հեշտությամբ ձեռք բերվող ◆ Արհամարհել էմ էժան փառքերը, ճամփան եմ ընկել ես հողմածեծ։ (Հակոբ Մանանդյան)
- (հզվդ․) էժանություն ◆ ի՞նչ կա քաղաքում, դե պատմիր տեսնեմ մեռնող ապրողից, թանկ ու էժանից: Հովհաննես Թումանյան ◆ (Ավանի մասին) հարցուփորձ արեց «Ռուսաստանի կողմերից, էժանից ու թանկից…»: (Ակսել Բակունց)
Ածական
- (փխբ․) դյուրությամբ հանձնվող, մատչելի ◆ Ես ձեր իմացած էժան կանանցից չեմ։ (Գարեգին Սևունց)
Ածական
- քիչ, փոքր ◆ Որտեղից գյուղացին կարող էր էժան տոկոսով փող վեր առնել։ (Րաֆֆի)
- (խոհր․) ոչ թանկ, ցածր գին
Հոմանիշներ խմբագրել
- էժանագին, մատչելի, էժանանոց (հզվդ․) , դյուրագին, սակավագին, փոքրագին, թեթևագին, թեթևագնի, ցածագին, ցածագնի, ձրի (փխբ․), ջրի գին (խսկց․) էշի գին
- տե՛ս անարժեք
- տե՛ս դյուրամատույց
Վերնագրի տեքստ խմբագրել
- թանկ, թանկագին
Արտահայտություններ խմբագրել
- էժան նստել
- մատչելի գնով ձեռք բերվել, մի բանի համար քիչ միջոցներ ծախսվել ◆ Նյութերը դուրս եկան բաձր որակի, իսկ փոխադրությունը շատ էժան նստեց։ (Գարեգին Սևունց)
- (հատկապես հարցական և ժխտական) դյուրին լինել, դժվարություն չկրել ◆ Դուք կարծում եք, թե էժա՞ն է նստել ինձ ձեզ մոտ գալիս։ (Նար-Դոս) ◆ Էժան չնստեց չնստեց այդ բանը գյուղին։ (Անահիտ Սահինյան)
- (հատկապես հարցական և ժխտական) (սպառնալիք) հատուցում չտալ, պատժից ազատվել
- էժան պրծնել-հեշտ ազատվել որևէ ծանր վիճակից՝ դրությունից դյուրությամբ դուրս գալ ◆ Էժան պրծանք, ասաց մի ծերունի մշակ։ (Շիրվանզադե)
- էժան նստեցնել- (հարցական և ժխտական) թեթև հատուցել տալ, այնպես անել, որ մեկի վրա որևէ բան ծանր չնստի ◆ Էժան չեմ նստեցնի քո չէն։ (Անահիտ Սահինյան)
- տակից էժան դուրս գալ- նույնն է էժան պրծնել ◆ Ու պարծենում էր ամենքի առջև, որ եսքան էժան դուրս եկավ տակից։ Հովհաննես Թումանյան
- էժան հեղինակություն՝ կապիտալ՝ փառք ձեռք բերել-խաբուսիկ միջոցներով իր համար դիրք՝ հեղինակություն ստեղծել
- էժան ծափեր-արտաքին՝ մակերեսային հնարանքներով ստացված ծափահարություն
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ խմբագրել
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։