Կաղապար:Օրվա բառ/Հոկտեմբերի 24, 2016 թ.
Հայերեն
Դասական ուղղագրութեամբ՝ գաղափար
վանկեր՝ գա•ղա•փար
Ստուգաբանություն
Փոխառություն իրանական աղբյուրից՝ kal(a)pad, հունարեն καλαποδιον (g > գ անցմամբ, որ տեղի չի ունեցել նույն ծագումն ունեցող կաղապար բառի մեջ):
Գոյական
- իրականությունը մարդու գիտակցության մեջ արտացոլող հասկացություն, հասկացողություն, պատկերացում ◆ Խոսքը վերաբերում է գաղափարների փիլիսոփայական ճշգրիտ սահմանմանը։ Լենին
- աշխարհայացքի հիմնական, էական սկզբունք
- գործունեության գործողությունների գիտակցական նպատակադրում ◆ Վեհ գաղափարի համար ընկնելով, Չեն կորել անհետ պատվի զոհերը։ (Հակոբ Հակոբյան)
- որևէ բանի հիմնական միտքը, իմաստը (իդեա), էություն ◆ «Ապրել» մի բառ է, մի անուն է լոկ․․․ Եվ նրա անհայտ, մութ գաղափարը Ամեն մարդ մի կերպ է հասկանում։ Հովհաննես Թումանյան
- համոզմունք, հայեցակետ, տեսակետ ◆ Այստեղ կռիվ է տեղի ունենում երկու գաղափարների միջև և ոչ թե երկու անձնավորության։ (Վահան Տերյան)
- միտք, մտահղացում, մտադրություն ◆ Ահա այն աշխարհը, որին օգնելու ◆ գաղափարը դրվատել են իր ազգի ամենաընտիր հեղինակները։ (Շիրվանզադե)
- կարծիք, պատկերացում ◆ Ես միայն զարմանում եմ, թե այդ ինչ հրեշավոր գաղափար ունիս իմ մասին։ (Նար-Դոս) ◆ Կամսարյանի գաղափարը հայ գյուղացու արժանիքների մասին արդեն փոխված էր։Մ
- (խսկց․) խելք ◆ Ես, ախպեր ջան, գաղափարից հարուստ չեմ։ Հովհաննես Թումանյան
- (հնց․) նախագաղափար
Հոմանիշներ
- միտք, խուրհուրդ
- համոզմունք, տեսակետ, հայացք, կարծիք
- մտահղացում, մտադրություն (իդեա)
- պատկերացում
Արտահայտություններ
- գաղափար կազմել - ծանոթանալ, պատկերացում կազմել ◆ Նրանք հետաքրքրական երիտասարդներ են և ես առիթ կունենայի կենդանի օրինակներ տեսնելու և իրական գաղափար կազմելու բասկերի մտայնության և ձգտումների վերաբերմամբ։ (Ավետիք Իսահակյան)
- գաղափար տալ - պատկերացում տալ, ծանոթացնել ◆ Գյուղատնտեսը դպրոցի դիրեկտորին բացատրում էր, ընդհանուր գաղափար էր տալիս նրան այգեգործական աշխատանքների․․․ մասին։ Անահիտ Սեկոյան