բազուկ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [bɑˈzuk]

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ բա•զուկ 

«բազուկ» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

Ստուգաբանություն

Փոխառություն իրանական աղբյուրից. հմմտ. միջին պարսկերեն bāzūk, պարսկերեն bāzū (ոմանք համարում են անմիջական հնդեվրոպական ժառանգություն)։

Գոյական

1. ձեռքի արմունկից մինչև դաստակը՝ թաթը եղած մասը ◆ Բռնում եմ բազուկը, որոնում եմ զարկերակը։ (Ավետիք Իսահակյան)
2. ձեռք, թև ◆ Ձիավորներից մի քանիսը կրում էին իրանց բազուկների վրա բազեները։ (Րաֆֆի) ◆ Բազուկներով առնացի, ջուրը ճողփում, լող է տալիս դեպի կղզին դիմացի։ Հովհաննես Թումանյան
3. գետից բաժանվող վտակ՝ ճյուղ
4. լեռնաշղթայի ճյուղ
5. աթողի ամնրակալ
6. բույսերի ճյուղ, ոստ ◆ Եղևնիները իրենց փշալից բազուկներով վեր կցցվեին։ Ռուբեն Զարդարյան
7. (բրբ․) գութանի մասերից մեկը, թև
8. (փխբ․) ուժ, զորություն, իշխանություն ◆ Բազուկն է նույն ճզմել հնում թե աշխարհին իմ, թե քեզ։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Ես ուզում եմ զորացնենք մեր բազուկը, որ հարևանները հարգեն մեզ։ Ստեփան Զորյան
9. (փխբ․) սատար, զորավիգ, թևութիկունք, օգնական ◆ (Աշոտը) Այդ օրն ա՛լ բազուկը եղած էր խմբապետին։ «Երևանյան օրեր»
10. (ֆիզ․) ուժի և մարմնի պտտման առանցքի մեջ եղած ամենակարճ տարածությունը ◆ Ուժի ազդեցությունը պտտվող մարմնի վրա չափում են հատուկ մեծությամբ, որը կոչվում է մոմենտ։ Ուժի մոմենտը չափվում է ուժի և բազուկի արտադրյալով։
11. (փխբ․) բռնատեղ, բռնակ, կոթ ◆ Ու մթագնեց Սիամանթոն, բռնեց բազուկն իր տեգի Ու շանթի պես այնպես զարկեց, որ տապալվեց ցուլն անհույս։ Հովհաննես Շիրազ
12. խմբից բաժանված ձգվող՝ երկարող մաս ◆ Նա (բազմությունը) ժայթքելով գալիս լափում էր ամեն ինչ և աջ ու ձախ բազուկներն արձակում, խուժում փողոցներն ու անցքերը։ Դերենիկ Դեմիրճյան
13. տե՛ս ճակնդեղ

Հոմանիշներ

1. թև, սղիկ, կուռ (ձեռքի ուսից մինչև արմունկը հասնող մասը, տեղակայված թիակի և նախաբազկի մեջ) (ժղ․)
2. թև (գութանի)
3. արմնկակալ (աթոռի)
4. բռնակ (տեգի) (պատմ․)
5. ճյուղավորում (գետի)
6. տե՛ս ճյուղ

Արտահայտություններ

1. բազկի կկու (մանկական խաղ) - բազուկների վրա նստելով խաղալը ◆ Ամեն խաղ խաղացել եմ, բազկի կկուն է մնացել։
2. բազուկ-բազկի օգնել - մեկը մյուսին զորավիգ լինել, թև ու թիկունք լինել ◆ Մենք եղբայր ենք ուզում… որ բազուկ-բազկի օգնենք միմյանց։ Սերո Խանզադյան

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ arm գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ часть руки от локтя (ru) ‎(častʹ ruki ot loktja) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Ստուգաբանություն

Բազուկ «թև» բառի իմաստափոխված ձևը։

Գոյական

1. Արարատյան, Կարին, Մուշ, Վան՝ ճակնդեղ
2. Բալու, Կեսարիա, Պարտիզակ, Սեբաստիա՝ բույսի կոթունի երկարությամբ անցնող ջիղը, նաև ցողուն ◆ Պրասային բազուկները հաստ են կտրել։ (Ձեռագիր)
3. Ակն՝ կանկառ կոչված փուշի ճյուղը
4. Արաբկիր՝ վազի բարակ ու կանաչ ճյուղը
5. (աշխգր․) փրփրուկազգիների ընտանիքին պատկանող ձուկ

Արտահայտություններ

1. բազուկ աղցան, բանճար - մոլոշ բույսը
2. բազկի կկու - մանկական խաղ՝ բազուկների վրա նստելով խաղալը ◆ Ամեն խաղ խաղացել եմ, բազկի կկուն է մնացել։

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

Գոյական

1. Ղարաբաղ՝ գութանի թևը, որը ակոսի հողը շրջում է
2. Խարբերդ՝ հորիկի մասերից մեկը

Արտահայտություններ

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

Գոյական

1. Կեսարիա, Սեբաստիա՝ մատանու շրջանակը
2. Ադանա, Խարբերդ, Կեսարիա, Սեբաստիա՝ ականջօղի կախիչը՝ օղակը

Արտահայտություններ

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

Ստուգաբանություն

1. Վան՝ տե՛ս բաժուկ

Արտահայտություններ

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

Ստուգաբանություն

1. տե՛ս բազումք

Արտահայտություններ

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Գրգեարյան Հ․Ղ․, Հարությունյան Ն․Մ․, Տնտեսական աշխարհագրության տեղեկատու բառարան (խմբ. Ավագյան Գ․Ե․), Երևան, ««Լույս» հրատարակչություն», 1982 — 408 էջ։