ալիք

Հայերեն

ալիք

• ՄՀԱ՝ [ɑˈlikʰ]

Դասական ուղղագրութեամբ՝

վանկեր՝ ա•լիք 

ալիք1

Ստուգաբանություն

Ալի արմատի գրաբարյան հոգնակի ձևն է։ Բնիկ հայերեն բառ է։ Համեմատության համար հունարեն՝ πολιός ալիք (թե մազերի և թե ծովի ալիքների համար), αί πολιαί ճերմակ մազեր, սանսկրիտ՝ पलित palitá սպիտակ ալիք, քրդերեն՝ ݒݐل, pēl, կոհակ , պարսկերեն, պահլավերեն՝ pīr ծերունի։

Հունարեն բառը ծագում է հնդեվրոպական նախալեզվի polio- ձևից, իրանյանները հնդեվրոպական նախալեզվի plgo- ձևից։ Հայերենում էլ ոչ թե օ-ն փոխվել է ա-ի, այլ, ինչպես նշում է Հյուբշմանը, ածանցվում է հնդեվրոպական pļio- ձևից։

Նոր Բառագիրք Հակազեան լեզուի գրքում ալիք (մազ) բառը համարվում է ծովի ալիք բառից ծագած ձև։

Գոյական

1. ջրի մակերեսին բարձրացող շերտ, կոհակ ◆ Գետի ափին… ժամերով նստած նայում էր Մարցա ջրի պղտոր ալիքներին։ (Ակսել Բակունց)
2. իր շարժումով կամ ձևով ջրի կոհակի նման զանգված ◆ Սևավոր դաշտը գնում էր դեմ առնում Մթին լեռների ալիքներին: Դերենիկ Դեմիրճյան
3. (փխբ․) տատանողական շարժում ֆիզիկական միջավայրում (ձայնի, էլեկտրականության և այլն) ◆ Եվ նրա ձայնի արծաթյա հնչյունը ալիքներ տալով անցավ դահլիճի մի ծայրից մյուսը։ (Մուրացան)
4. (փխբ․) ալիքաձև դարս՝ ծալ ◆ Նա հագել էր ծիրանի պարեգոտ, որ երկար և մեղմ ալիքներով իջնում էր մինչև ոտները
5. (փխբ․) իրար հաջորդող և իրար վրա բարձրացող շերտեր (հողի, ավազի և այլն)
6. (փխբ․) որևէ բանի բուռն՝ ուժգին շարժում ◆ Ծիծաղի ալիք:
7. (փխբ․) ուժգին հոսանք ◆ Արյան ալիք:
8. (մրմն․) ոտքերի, իրանի և ձեռքերի մի շարք հոդերում կատարվող հաջորդական, ալիքաձև ծալում և ուղղում է
9. սկսվում է ոտքերի ծալումով և ավարտվում է գլխի շարժումով առաջ, այսինքն` առաջնաետնային ուղղությամբ
10. (ռազմ․) զորամիավորումների, նրանց ափ հանող նավերի, ջրի վրայով ընթացող այլ փոխադրամիջոցների կամ օդանավերի կազմավորում, որը միաժամանակ ընթացող և համակարգված գործողություն է իրականացնում տվյալ ափի կամ ցամաքի վրա

Հոմանիշներ

1. ալյակ, կոհակ, ծփանք, վետ, հորձանք, լափ (հզվդ․)
2. ալի (հնց․)

Արտահայտություններ

• հարվածային ալիք
• գերձայնային օդային հարվածային ալիք
• հարվածային ալիքի ճակատ
• հարվածային ալիքի ճնշում
• նավախելային ալիք
• կրող ալիք - ալիք, որի լայնությունը, հաճախականությունը կամ փուլը ազդանշանի հաղորդման նպատակով ենթաչկվում է մոդուլացման
• դիֆրակցիոն բեռնվածություն - հարվածային ալիքների դիֆրակցիայի դեպքում առաջացող բեռնվածություն
• դեսանտային ալիք - դեսանտային օպերացիայում. միաժամանակ ափին կամ զորէջքի գոտի հասնող դեսանտային միջոցների խումբը
• ալիքի բնութագրական բարձրություն - ընտրված ժամանակահատվածում ալիքների առավել մեծ բարձրության երրորդ մասի միջինը
• իններորդ ալիք -
  • ամենաուժեղ և վտանգավոր հորձանքը՝ ալիքը փոթորկի ժամանակ
  • (փխբ․) ահեղ վտանգի կամ բարձրագույն վերելքի խորհրդանիշ ◆ Հողմը նոր դադարած թևերն է պարզում, գուժում փոթորիկ, Զգայուն ծովը թափով երազում իններորդ ալիք։ (Հակոբ Հակոբյան)
• ալիք առ ալիք - ալիքներով, ալիքների նման, ալիքաձև ◆ Հրազդանը մեր ալիք առ ալիք պղտոր ջրերով գալիս է վերից։ Սարմեն
• ալիք տալ – հորձանք տալ ◆ Ու ջուրը քանի ալիք է տալի, Նա էլ ջրի հետ գնում է գալի։ Հովհաննես Թումանյան
• մեծ ալիք

Ի արտաքին հոլովում
	Եզակի թիվ	Հոգնակի թիվ
Ուղղ.	ալիք(ը)	ալիքներ(ը)
Սեռ.	ալիքի	ալիքների
Տր.	ալիքի(ն)	ալիքների(ն)
Հայց.	ալիք(ը)	ալիքներ(ը)
Բաց.	ալիքից	ալիքներից
Գործ.	ալիքով	ալիքներով
Ներգ.	ալիքում	ալիքներում

Թարգմանություններ

ալիք
անգլերեն՝ wave, roller, breaker գերմաներեն՝ դանիերեն՝ իսպաներեն՝ ola, onda իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ κύμα շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ волна (ru) ‎(volna) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

կոհակ
անգլերեն՝ billow, surge գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ вал (ru) ‎(val) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

ալիք2

Գոյական

1. (հնց․) սպիտակ մազեր ◆ Նա դարձյալ ապրում է արքունիքում, իրավունք չտալով իրան վերադառնալ Գառնի և հետզհետե զարդարվում ծերության ալիքներով: (Մուրացան)
2. մազեր ◆ Ճերմակ է նրանց գլխի ալիքը, ինչպես վաղորդյան ձյունը լեռների։ Հովհաննես Թումանյան

Հոմանիշներ

1. սպիտակամազ
2. մազ, հեր, վարս (կնոջ, հյուսած), ծամ, գես, գիսակ (կանացի, երկար, հյուսած), գլխամազ

Արտահայտություններ

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

Գոյական

1. Սասուն՝ պատշգամբ ◆ Քոշկի բաց մասը կոչվում էր ալիք, մի ուրիշ տեղ՝ ռոշ։ (Եղիազար Կարապետյան)

Արտահայտություններ

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

Գոյական

1. Արաբկիր՝ բեղ ◆ Վեր մի թքներ, ալիքիդ, կիյնա, վար մի թքներ, մորուքիդ։ (Անդրանիկ Փոլատյան)

Արտահայտություններ

Բաղադրյալ բառեր

Թարգմանություններ

Թարգմանություն

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Կ․ Կ․ Բաբայան, Մարմնամարզական տերմինների տեղեկատու բառարան («Հայաստան» հրատարակչություն), Երևան, 1985 — 184 էջ։
• Դ․Ս․ Չիլինգարյան, Ե․Լ․ Երզնկյան, Պաշտպանական-անվտանգային տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Գյումրի, «ՀՀ ՊՆ ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտ», 2015 — 1196 էջ։
• Արծրուն Խանջյան, Ռազմական տերմինների անգլերեն-հայերեն համառոտ բացատրական բառարան, Երևան, 2009 — 39 էջ։