ամուսին
Հայերեն
վանկեր՝ ամուսին
Ստուգաբանություն
խմբագրելԲնիկ հայերեն բառ, կազմված է ամ՝ կից, միասին, ուս՝ հնդեվրոպական նախալեզվով uk′՝ վարժվել, սովորել և ին՝ մասնիկից։
Կազմությամբ այս բառի հետ համեմատելի է լատիներեն uxor` կին բառը, որը կազմված է նույն uk′ արմատից և ամենահին հնդեվրոպական իգականակերտ -sor մասնիկից, որից ունենք նաև հնդևրոպական նախալեզվի swé - sōr՝ քույր բառը և 3, 4 թվականների իգական ձևերը։ Հնդեվրոպական նախալեզվի uk′-ը euk′ արմատի ստորին ձայնադարձն է, որից հայերենում կա ուսանել բառը։ Ըստ վերը նշվածի՝ ամուսին բառի բուն նշանակությունն է «միասին կամ հետը վարժված՝ մեծացած»։
Գոյական
- ամուսնական զույգի յուրաքանչյուր անձը մյուսի համար ◆ Անուշը քաղաքի պատվավոր տիկիններից մեկն է, առաքինի և պարկեշտ համարվող ամուսին: (Շիրվանզադե) ◆ (Նրա) աղջիկը այդ ամենը պատմեց ամուսնուն: (Ակսել Բակունց)
Հոմանիշներ
խմբագրել- այր, մարդ (խսկց․)
- կողակից, կենակից, ամուսնյակ, ամուսնակից, զուգակից, լծակից, ընկեր
- ամոլ (փխբ․)
- էրիկ, էրիկմարդ (արևմտհ․)
- նշանած, գլխավոր (ժղ․)
- անկողնակից, կապակից, ամոլակից, համալծակից, մարմնակից, բարձընկեր (հզվդ․)
- համալծորդ, համալուծ, ընկողնակից, կյանքի կցորդ, կյանքի ընկեր (ամուսիններից յուրաքանչյուրը) (հնց․)
Արտահայտություններ
խմբագրել- Ամուսին առնել ― ամուսնանալ
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։