այգի
Հայերեն
ՄՀԱ: [ɑjgi]
վանկեր՝ այ•գի
Ստուգաբանություն
խմբագրելԱռաջացել է բնիկ հնդեվրոպական oiui-iã-՝ ei-՝ «կարմրավուն» արմատից։ Համեմատել հունարեն οίη` «ասորենի, սնձնի», լատիներեն ūva՝ «խաղողի ողկույզ, խաղող», հ․ վ․ գ․ īwa՝ «դեղձի, կարմրածառ»։
Գոյական
- խաղողի վազեր տնկած հողամաս ◆ Տեսե՞լ ես… Կանաչում թաղված այն այգիները, Ուր իբրև գոհար խաղողն է հասնում։ Հովհաննես Հովհաննիսյան ◆ Ճանապարհի երկու կողմերին մրգատու ծառերի, խաղողի այգինների ու բանջարանոցների մեջ թաղվել էին տուֆակերտ գեղեցիկ մենատներ։ (Բոգդան Վերդյան)
- այգու վազերի ամբողջությունը, այգու վազերը
- ընդհանրապես պտղատու ծառեր տնկած հողամաս ◆ Նրա աչքերի առաջ իր այգու արքայական խնձորենին էր։ (Ակսել Բակունց) ◆ Երբ ջրում եմ այգում, Ամեն թփից, ամեն ծաղկից վարդի բուրմունք եմ զգում։ Սարմեն
- (կնչ․) որոշակի հատակագծային կոմպոզիցիայում միավորված բեմահարթակ, մարզահրապարակներ, ծառուղիներ, մանկական խաղահրապարակներ, ջրամբարներ ունեցող և տնկարկներով, մարգագետիններով, ծաղկանոցներով ծածկված 5-10 հա-ից ոչ պակաս տարածք
- զբոսայգի ◆ Միասին գնացին «Ֆլորա» այգում զբոսնելու ու վերադարձան տուն ուշ երեկոյան։ (Հրաչյա Քոչար)
- (խոհր․) խաղողի, մրգատու ծառերի, նաև՝ զբոսանքի այգիներ
Հոմանիշներ
խմբագրել- որթոց (հնց․)
- վազնուտ, ռազ (խաղողի) (բրբ․)
- զբոսայգի, պուրակ, պարտեզ,
- զբոսապարտեզ, զբոսապուրակ, ճեմայգի, ճեմապարտեզ (հզվդ․)
Արտահայտություններ
խմբագրել- բուսաբանական այգի
- կենդանաբանական այգի
- այգի գցել - այգի տնկել ◆ Այնտեղ այգի գցելու համար փորվեց ու սայլերով տեղափոխվեց հողի արտաքին շերտը։ (Մամուլ)
Հոլովում | ||
Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
Ուղղ. | այգի(ն) | այգիներ(ը) |
Սեռ. | այգու | այգիների |
Տր. | այգու(ն) | այգիների(ն) |
Հայց. | այգի(ն) | այգիներ(ը) |
Բաց. | այգուց | այգիներից |
Գործ. | այգով | այգիներով |
Ներգ. | այգում | այգիներում |
Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Ժ․ Հ․ Վարդանյան, Հ․ Յա․ Սայադյան, Անտառագիտական և կանաչապատման տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Երևան, «ՀՀ ԳԱԱ բուսաբանական ինստիտուտի հրատարակչություն», 2008 — 338 էջ։
- Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։
- Մ․Խ․ Պողոսյան, Ֆրանսերեն-հայերեն ագրոէկոլոգիական և անտառագիտական տերմինների համառոտ բառարան (ՀԳԱ), Երևան, 2005 — 144 էջ։