բագին
Հայերեն
Արտասանություն
ՄՀԱ: [bɑˈɡin]
Ստուգաբանություն խմբագրել
Փոխառություն իրանական աղբյուրից՝ bagin (՞). հմմտ. բագ- «աստված» (< իրանական)։
Գոյական
վանկեր՝ բա-գին
- մեհյան, կուռքերի տաճար, օրինակ՝ Աշտիշատում եղած երեք Բագինները՝ Վահեվահյան, Ոսկեմոր, Ոսկեծին (Անահիտի) և Աստղիկի (Ագաթանգեղոս, § 813)։ ◆ Նուարդ արևն է հեզության ու բագնի հուր։ (Նաիրի Զարյան)
- արձան, օրինակ՝ մեհյանների առջև Տիգրան II-ի կանգնեցրած Բագինները, որոնց գոհեր են մատուցվել և երկրպագություն արվել (Մովսես Խորենացի, գիրք 2-րդ, գլ. ԺԴ),
- զոհարան կամ զոհասեղան գերեզմանի վրա. օրինակ՝ իր եղբոր՝ Մաժան քրմապետի գերեզմանի վրա Տիգրան I-ի շինած Բագինը (նույն տեղում, գլ. ԿԶ) ◆ Անկյուններում դրված էին բագիններ հիշեցնող, եռոտանի բրոնզե պատվանդաններ։ Դերենիկ Դեմիրճյան
- սրբազան կրակարան, օրինակ՝ Բագավանի Բագին, որի որմզդական հուրը Արտաշիրը հրամայել է անշեջ պահել (նույն տեղում, գլ. ՀԷ),
- երբեմն ըմբռնվել է որպես կառուցվածքների կամ շինությունների խումբ կամ համալիր (օրինակ՝ Բագարանում)։
- զոհասեղան (հեթանոսական), զոհարան
- եկեղեցու զոհասեղան
Ստուգաբանություն խմբագրել
Բագին, (պհլ. բագ–աստված), աստվածներին նվիրված շինվածք հեթանոսական Հայաստանում, հայկական լեռնաշխարհում շատ տեղանուններ են եղել՝ կազմված Բագին արմատով (օրինակ, Բագավան, Բագարան, Բագնայր, Բագինք են)։
Հոմանիշներ խմբագրել
- բագնատուն, ատրուշան, մեհյան, կռատուն, կրակատուն, տաճար, զոհարան, զոհանոց, զոհատուն, զենարան (կրոն․) (պատմ․)
- բախտանոց, պյուռիոն (հեթանոսական) (հզվդ․)
- զոհացեղան
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ խմբագրել
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։