բազուկ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [bɑˈzuk]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ բա•զուկ
բազուկ1
խմբագրելՍտուգաբանություն
խմբագրելՓոխառություն իրանական աղբյուրից. հմմտ. միջին պարսկերեն bāzūk, պարսկերեն bāzū (ոմանք համարում են անմիջական հնդեվրոպական ժառանգություն)։
Գոյական
- ձեռքի արմունկից մինչև դաստակը՝ թաթը եղած մասը ◆ Բռնում եմ բազուկը, որոնում եմ զարկերակը։ (Ավետիք Իսահակյան)
- ձեռք, թև ◆ Ձիավորներից մի քանիսը կրում էին իրանց բազուկների վրա բազեները։ (Րաֆֆի) ◆ Բազուկներով առնացի, ջուրը ճողփում, լող է տալիս դեպի կղզին դիմացի։ Հովհաննես Թումանյան
- գետից բաժանվող վտակ՝ ճյուղ
- լեռնաշղթայի ճյուղ
- աթողի ամնրակալ
- բույսերի ճյուղ, ոստ ◆ Եղևնիները իրենց փշալից բազուկներով վեր կցցվեին։ Ռուբեն Զարդարյան
- (բրբ․) գութանի մասերից մեկը, թև
- (փխբ․) ուժ, զորություն, իշխանություն ◆ Բազուկն է նույն ճզմել հնում թե աշխարհին իմ, թե քեզ։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Ես ուզում եմ զորացնենք մեր բազուկը, որ հարևանները հարգեն մեզ։ Ստեփան Զորյան
- (փխբ․) սատար, զորավիգ, թևութիկունք, օգնական ◆ (Աշոտը) Այդ օրն ա՛լ բազուկը եղած էր խմբապետին։ «Երևանյան օրեր»
- (ֆիզ․) ուժի և մարմնի պտտման առանցքի մեջ եղած ամենակարճ տարածությունը ◆ Ուժի ազդեցությունը պտտվող մարմնի վրա չափում են հատուկ մեծությամբ, որը կոչվում է մոմենտ։ Ուժի մոմենտը չափվում է ուժի և բազուկի արտադրյալով։
- (փխբ․) բռնատեղ, բռնակ, կոթ ◆ Ու մթագնեց Սիամանթոն, բռնեց բազուկն իր տեգի Ու շանթի պես այնպես զարկեց, որ տապալվեց ցուլն անհույս։ Հովհաննես Շիրազ
- խմբից բաժանված ձգվող՝ երկարող մաս ◆ Նա (բազմությունը) ժայթքելով գալիս լափում էր ամեն ինչ և աջ ու ձախ բազուկներն արձակում, խուժում փողոցներն ու անցքերը։ Դերենիկ Դեմիրճյան
- տե՛ս ճակնդեղ
Հոմանիշներ
խմբագրել- թև, սղիկ, կուռ (ձեռքի ուսից մինչև արմունկը հասնող մասը, տեղակայված թիակի և նախաբազկի մեջ) (ժղ․)
- թև (գութանի)
- արմնկակալ (աթոռի)
- բռնակ (տեգի) (պատմ․)
- ճյուղավորում (գետի)
- տե՛ս ճյուղ
Արտահայտություններ
խմբագրել- բազկի կկու (մանկական խաղ) - բազուկների վրա նստելով խաղալը ◆ Ամեն խաղ խաղացել եմ, բազկի կկուն է մնացել։
- բազուկ-բազկի օգնել - մեկը մյուսին զորավիգ լինել, թև ու թիկունք լինել ◆ Մենք եղբայր ենք ուզում… որ բազուկ-բազկի օգնենք միմյանց։ Սերո Խանզադյան
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
բազուկ2
խմբագրելՍտուգաբանություն
խմբագրելԲազուկ «թև» բառի իմաստափոխված ձևը։
Գոյական
- Արարատյան, Կարին, Մուշ, Վան՝ ճակնդեղ
- Բալու, Կեսարիա, Պարտիզակ, Սեբաստիա՝ բույսի կոթունի երկարությամբ անցնող ջիղը, նաև ցողուն ◆ Պրասային բազուկները հաստ են կտրել։ (Ձեռագիր)
- Ակն՝ կանկառ կոչված փուշի ճյուղը
- Արաբկիր՝ վազի բարակ ու կանաչ ճյուղը
- (աշխգր․) փրփրուկազգիների ընտանիքին պատկանող ձուկ
Հոմանիշներ
խմբագրելԱրտահայտություններ
խմբագրել- բազուկ աղցան, բանճար - մոլոշ բույսը
- բազկի կկու - մանկական խաղ՝ բազուկների վրա նստելով խաղալը ◆ Ամեն խաղ խաղացել եմ, բազկի կկուն է մնացել։
| Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ
խմբագրելԹարգմանություն
բազուկ3
խմբագրելՍտուգաբանություն
խմբագրելԳոյական
- Ղարաբաղ՝ գութանի թևը, որը ակոսի հողը շրջում է
- Խարբերդ՝ հորիկի մասերից մեկը
Հոմանիշներ
խմբագրելԱրտահայտություններ
խմբագրել| Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ
խմբագրելԹարգմանություն
բազուկ4
խմբագրելԳոյական
- Կեսարիա, Սեբաստիա՝ մատանու շրջանակը
- Ադանա, Խարբերդ, Կեսարիա, Սեբաստիա՝ ականջօղի կախիչը՝ օղակը
Հոմանիշներ
խմբագրելԱրտահայտություններ
խմբագրել| Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ
խմբագրելԹարգմանություն
բազուկ5
խմբագրելՍտուգաբանություն
խմբագրել- Վան՝ տե՛ս բաժուկ
Հոմանիշներ
խմբագրելԱրտահայտություններ
խմբագրել| Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ
խմբագրելԹարգմանություն
բազուկ6
խմբագրելՍտուգաբանություն
խմբագրել- տե՛ս բազումք
Հոմանիշներ
խմբագրելԱրտահայտություններ
խմբագրել| Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ
խմբագրելԹարգմանություն
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Գրգեարյան Հ․Ղ․, Հարությունյան Ն․Մ․, Տնտեսական աշխարհագրության տեղեկատու բառարան (խմբ. Ավագյան Գ․Ե․), Երևան, ««Լույս» հրատարակչություն», 1982 — 408 էջ։