բաժակ
Հայերեն
Արտասանություն
ՄՀԱ: [bazhak]
Ստուգաբանություն
խմբագրելՓոխառություն իրանական աղբյուրից՝ * bāžak. հմմտ. հայերեն բաժանել։
Գոյական
վանկեր՝ բա•ժակ
- ապակյա գլանաձև անոթ, զանազան հեղուկներ խմելու համար ◆ Մի ջահել աղջիկ չխկչխկացնելով բաժակները լվանում ու թեյ էր շինում։ Հովհաննես Թումանյան
- (փխնն․) բաժակի պարունակությունն, որպես տվյալ հեղուկի քանակային միավոր ◆ Պատասխանեց Շմավոնը երկրորդ բաժակը խմելով։ (Նաիրի Զարյան)
- (բսբ․) ծաղկի թերթերն արտաքուստ շրջապատող տերևների բաժականման պսակը, որի մեջ ամփոփված է ծաղիկը ◆ Ավելուկների հետ կանգնել էին սուր փշերով ծածկված տատասկները և աղշբանք կոչվող բարձր ու լայնաթուփ բույսը, որն ուներ… դեղնավուն-սպիտակ ծաղիկներ՝ խոր բաժակներով՝ և թունավոր էր։ (Մկրտիչ Արմեն)
- ծաղկաթերթերի բաժականման պսակը (փխբ․)
- ըմպելիք, խմիչք, առավելապես՝ գինի (փխբ․)
- փորձություն, փորձանք (փխբ․)
- Թբիլիսի, Պոլիս՝ պատարագի ժամանակ օրհնված գինի, որ գործ է ածվում իբրև հաղորդություն ◆ Էլ ժամ կամ պատարագ, տերտեր կամ բաժակ ինձ չի հարկավոր։ (Խաչատուր Աբովյան) ◆ Քա, ի՞նչ կա, բաժակ է, խմե։ (Կարապետ Գաբիկյան)
- (խոհր․) ապակուց, հախճապակուց, ճենապակուց և այլն տարբեր ձևերի և տարողության օգտագործման աման, հարմարանք
- (բսբ․) կրկնակի ծաղկապատի արտաքին մասը
Հոմանիշներ
խմբագրել- գավաթ, սկահ, սկահակ, ըմպակ, ըմպանակ, կթղա (կթխա), թաս, Սկիհ (հաղորդության), պատժանակ (մեծ), նվիրակ (ոսկի, արծաթ), ծտակն (գինու՝ փոքր), ողմազ (ջրի՝ փոքր) (բրբ․)
- կերան (հզվդ․)
- որոթ, կիվաթոս, կիփաս (մեծ), քեփուր
- բաժակաճառ
- բաժակացու
- բաժակատերև (բսբ․)
Արտահայտություններ
խմբագրել- բաժակ առաջարկել - կենաց առաջարկել ◆ Բաժակ կառաջարկեմ պատվարժան հանձնաժողովո անդամոց օրերուն երկարությանը համար։ Հակոբ Պարոնյան
- բաժակ բռնել՝ բարձրացնել մեկի հետ - կենաց առաջարկել
- դառնության բաժակ - դառնություն, վիշտ, նեղություն ◆ Նա կուզենար թերևս… որ բախտը նրանից հեռացներ նրան մատուցած դառնության բաժակը։ Դերենիկ Դեմիրճյան
- բաժակը (մինչև մրուրը) քամել
- վշտերը՝ փորձանքները մինչև վերջ կրել
- բաժակի ընկեր
- մեկի հետ կերուխումի մշտական ընկեր, բաժակակից
- բաժակի տակ ― ափսո
- (բժշկ․) բաժակ գցել - բաժակի օդը վառվող բամբակով՝ թղթով և այլն նոսրացնել և դնել հիվանդի մարմնին՝ մաշկը ներս քաշելու համար
- բաժակ-բաժակի խփել, տալ - բաժակները իրար խփելով, իբրև բարեկամության նշան, իրար հետ խմել ◆ Քիչ հետո նրանք բաժակ-բաժակի տվին։ (Գարեգին Սևունց)
- համբերության բաժակը լցվել - համբերությունից դուրս գալ ◆ Համբերության բաժակը լցվեցավ․ թշնամին մինչև ծայրը հասցրեց յուր վատությունը։ (Րաֆֆի)
- կյանքի բաժակ - կյանքի դժվարությունները, նեղությունները ◆ Ինչպե՞ս, ինչպե՞ս ընդունեմ կյանքիս բաժակը քամած։ Եղիշե Չարենց
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։
- Հարությունյան Լ․ Վ․, Թանգամյան Տ․Վ, Զավարյան Է․ Լ․ և ուրիշներ, Բուսաբանական տերմինների ռուս-հայերեն բացատրական բառարան, Երևան, ««Հայբուսակ»», 2002 — 272 էջ։