բաժին
Հայերեն
Արտասանություն
ՄՀԱ: []
- ՄՀԱ՝ [bɑˈʒin]
վանկեր՝ բա•ժին
Ստուգաբանություն
խմբագրելՓոխառություն իրանական աղբյուրից՝ bāžīn. հմմտ. հայերեն (< իրանական) բաժ, բաժանել։
Գոյական
- բաժանված ամբողջի ամեն մի մասը, կտորը
- բաժանված ամբողջի այն մասը, որ հասնում, ընկնում է մեկին ◆ Զուր տեղը իմ դեմ դատ էին բացել, թե իրանց բաժնին ես եմ տիրացել։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Հավք ու թռչուն ծլվլացին շուրջը կալին… Ու բաժիններն առան թռան։ (Ավետիք Իսահակյան)
- սննդի, պարենի և այլն որոշ քանակ, որ տրվում է մեկին, որոշ ժամանակվա համար
- կեռակրի որոշ քանակ, որ տրվում է ճաշարաններում ◆ Գիքորը պետք է տունը մաքրեր, ամանները լվանար… դուքանը բաժին տաներ։ Հովհաննես Թումանյան
- սեղանի սպասք, որ հատկացվում է մեկին
- որևէ ամբողջից հասանելիք մաս
- մասնակցություն, ընկերակցություն
- բախտ, ճակատագիր, վիճակ
- բաժնետիրական ձեռնարկության մեջ ունեցած մաս
- շենքի տան բաժանմունք
- հիմնարկի, ձեռնարկության որևէ բնագավառով զբաղվող մաս ◆ կադրերի բաժին
- ուսումնական հաստատություն առանձին մասնագիտություն ընդգրկող մաս
- արևելագիտության բաժին
- որևէ բնագավառով զբաղվող հիմնարկ, որ մտնում է ավելի մեծ հիմնարկության կազմի մեջ ◆ ժողկրթության բաժին
- գրքի, թերթի, հանդեսի և այլն բովանդակության մի միասնություն կազմող մաս ◆ թերթի գրական բաժին
- որևէ բանի վորոշ քանակ, չափ (դոզա) (մսնգ․)
- հիմնարկության, հաստատության և այլն որոշակի մասնագիտություն ներկայացնող ստորաբաժանում, (սեկտոր) (նոր)
- դասարան, խումբ (հնց․)
- (մսնգ․) բաժանարար սարքի կողմից նրբասանրող մեքենայի ցիկլի ընթացքում անջատված մարնաթելերի քանկություն
- (բսբ․) բուսական թագավորության տաքսոնոմիական ամենաբարձր միավորը
- (մռկ․) առանձին միավոր կամ օղակ ընկերության գործառույթային կամ կազմակերպական կառուցվածքում
Հոմանիշներ
խմբագրել- հատված, բաժանմունք
- մաս հասանելիք (հասնելիք), բագ (հնց․)
- հանգանակ, ռափակ (ծախսի)
- օրաբաժին, օրապարեն
- կերակուր, ճաշ
- ճաշաբաժին, կերակրաբաժին
Արտահայտություններ
խմբագրել- բաժին անել - բաժանել, բաշխել ◆ Գարունքին, երբ հերվա պես ձյունը հալվեց Արայի լեռան փեշերից, եկան հողերը բաժին անելու։ (Ակսել Բակունց)
- բաժին ընկնել
- իբրև բաժին հասնել
- վիճակվել ◆ Թեև կարճատև՝ ինձ բաժին ընկան Երկնարժան բախտի մի քանի վայրկյան։ Հովհաննես Թումանյան
- բաժին հանել, տալ - որոշ մաս բաժին տալ, մասնատրել ◆ Երբեմն բաժին էր հանում իր աղքատիկ գրպանից։ (Ակսել Բակունց) ◆ Ամեն օր Մարթան գալիս է արտասուքն աչքերին, աղաչում, որ իրեն բաժին տան հոր ժառանգությունից։ (Շիրվանզադե)
- բաժին ունենալ - մաս ունենալ, մասնակից լինել ◆ Նրա ճարպոտ դեմքի վրա մեծ հետքեր էին թողել ուրախությունները, մինչդեռ վշտերը, ինչպես Սեդան զգաց, քիչ բաժին պետք է ունենային այդ գործում։ Անահիտ Սեկոյան
- բաժինը բերել - մասնակցություն ցուցաբերել, մասնակցել
- բաժնետիրական ընկերություն
- բաժին ուզել - ողորմություն ուզել ◆ Իր խաղն ասում է ու բաժին ուզում։ Հովհաննես Թումանյան
- մահի բաժին անել - սպանել, մեռցնել
- մահի բաժին դառնալ - մեռնել
- շան բաժին դառնալ - փչանալ
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Լ․ Մուղնեցյան, Մասնագիտական տերմինների բացատրական բառարան, Գյումրի, «Իմաստասեր Անանիա Շիրակացի համալսարանի տպագրություն», 2007 — 268 էջ։
- Հարությունյան Լ․ Վ․, Թանգամյան Տ․Վ, Զավարյան Է․ Լ․ և ուրիշներ, Բուսաբանական տերմինների ռուս-հայերեն բացատրական բառարան, Երևան, ««Հայբուսակ»», 2002 — 272 էջ։
- Մ․Մ․ Ռոզենտալի, ՄՌ կառավարման բացատրական բառարան (Կասկադ Քնսալթընս), Երևան, 2012 — 68 էջ։