բոլոր
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [bɔˈlɔɾ]
վանկեր՝ բո·լոր
Ստուգաբանություն խմբագրել
Բնիկ հնդեվրոպական՝ * bhol-՝ * bhel- «փչել, ուռչել, բխել» արմատից (* bhol+-որ ածանց). հմմտ. հայերեն բլուր, միջին վերին գերմաներեն bole «բողբոջ», boln «հաստ, մեծ», հին վերին գերմաներեն ballo, գերմաներեն Ball «գնդակ»։
Դերանուն
ցույց է տալիս միատեսակ առարկաների, անձերի, երևույթների լրիվ ընդգրկումը
Ածական
- Պոլիս՝ ամբողջ
- Արարատյան, Մուշ, Պոլիս, Ջավախք, Սեբաստիա՝ շուրջը ◆ Օր բոլորս չէի աշե, խելքս գլխես կերթար։ Ահ ◆ Նա․․․ էնպես ա ծուլ-ծուլ լինում ճժի բոլորքովը, որ կասես թե միշտ ըմբշամարտ է եղել։ (Պերճ Պռոշյան)
- (հնց․) ամեն
- Մուշ՝ (հնց․) կլոր, շրջանաձև, բոլորշի
- տե՝ս բոլորք
- հոդով` բոլորը (ս, դ), ամենքը
- ամբողջը ինչպես գումար, ընդամենը
Կապ
- (հզվդ․) շուրջ
Գոյական
- Արարատյան, Կարին՝ կավե բոլորաձև աման՝ թթու պահելու համար
- Ագուլիս, Պոլիս, Սասուն՝ (ծծկ․) դրամ, փող ◆ Քանի բոլորի կապեցիք։ (Կարապետ Գաբիկյան)
Հոմանիշներ խմբագրել
- բոլորաբուխ, բոլորագիծ, բոլորագույն, բոլորադեմ, բոլորազարդ, բոլորալուսին, բոլորածալք, բոլորածեփել, բոլորածիր, բոլորակ, բոլորակածիր, բոլորակաձև, բոլորակածևություն, բոլորակատար, բոլորակար, բոլորակել, բոլորակերտ, բոլորոկի, բոլորոկություն, բոլորաձև, բոլորաձևություն, բոլորաձույլ, բոլորամասն, բոլորանվեր, բոլորաշարել, բոլորաշեն, բոլորաշուրջ, բոլորոպատ, բոլորապատել, բոլորապես, բոլորապտույտ, բոլորատես, բոլորատեսակ, բոլորաշավարան, բոլորափայլ, բոլորբան, բոլորել, բոլորկտուր, բոլորշի, բոլորովին, բոլորպատ, բոլորվանքի, բոլորվել, բոլորտել, բոլորտիք, բոլորություն, բոլորուղի, բոլորփոկ, բոլորք, բոլորքոլ
- ամբողջ, ողջ, ամեն, ամենայն, բովանդակ, հանուր, համայն, համակ, համորեն, ընդհանուր, սպուռ, սպառսպուռ (հնց․)
Արտահայտություններ խմբագրել
- Խոտուրջուր՝ բոլոր ածել - ամփոփվել
- բոլոր-մոլոր - ընդամենը ◆ Բոլոր-մոլոր հազիվ քսան մարդ լինեին։ (Ստեփանոս Մալխասյանց)
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ խմբագրել
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։