գործակալ

Հայերեն

Գոյական

վանկեր՝ գոր•ծա•կալ 

Ստուգաբանություն

1. (լեզվբ․) Կղեմիս Գալանոսը լատիներենի քերականության gerundium տերմինի հետևությամբ կազմել է այս տերմինը հայերենի դերբայական որոշ ձևեր նշելու համար
   

լատ․ agens - գործող

Բացատրություն

1. հիմնարկի, կազմակերպության ներկայացուցիչ, որը կատարում է պաշտոնական հանձնարարություններ
2. որևէ պետության գաղտնի հետախուզության աշխատող, լրտես
3. որևէ մեկի՝ խմբի՝ դասակարգի շահերին կուրորեն՝ իբրև գործիք ծառայող անձ, դրածո
4. կուսակալ, պատանդ
5. որևէ գավառի, գավառամասի և այլն հոգևոր գործերը կառավարող հոգևորական (եկեղ․)
6. ագենտ
7. (ռազմ․) անձ, որը վարժեցված է հետախուզական կամ հակահետախուզական նպատակներով որոշակի տեղեկույթի ձեռքբերման և դրան աջակցելուն
8. (սակ․) կոնկրետ անձի հանձնարարությամբ, նրա անունից և նրա հաշվին որոշակի գործողություններ կատարող ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձ, որը նաև իրականացնում է գործարքների պատրաստումը, բայց առանց ստորագրելու իրավունքի
9. (տնտգ․) (բանկ․) ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձ, որը լիազորված է կատարելու որոշակի գործունեություն է իրականացնում ի շահ մեկ այլ անձի և նրա հանձնարարությամբ` նրանց միջև կնքված պայմանագրերի հիման վրա
10. (ֆին․) իր մատուցած ծառայությունների համար գործակալը վարձատրվում է
11. (կենսթոշ․) իրավաբանական անձ, որն իրականացնում է հիմնադրամի ներդրումային բաժնեմասերի տեղաբաշխումն ու գնումը՝ համաձայն հիմնադրամի ակտիվները կառավարող ընկերության հետ կնքված պայմանագրի
12. (մռկ․) ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձի, անհատի կամ կազմակերպության լիազորումը երրորդ անձի կողմից գործելու իր անունից, կատարելու որոշակի գործողություններ՝ նրա համաձայնությամբ և շահերից ելնելով, ընդորում չլինելով այդ անձի աշխատողը
13. (տնտգ․) իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձ, որը գործառություններ է կատարում այլ անձի հանձնարարությամբ, նրա հաշվին կամ նրա անունից՝ չհանդիսանալով նրա աշխատակիցը

Հոմանիշներ

• գործակից, կողմնակից, աջակից, բազկակից, արբանյակ
• գործակատար

Արտահայտություններ

1. գաղտնի գործակալ
2. գնումների գծով գլխավոր գործակալ - ՆԱՏՕ-ի համակարգում. պետություն կամ կազմակերպությու, որն սպառազինությունների գնման ժամանակ հանդես է գալիս որպես պետությունների խմբի վարչական անձանց
3. կրկնակի գործակալ
4. հավաքագրորդ գործակալ - գործակալ կամ նշանակված ծպտյալ անձ, որը որոնում և գնահատում է հետախուզության համար արժեքավոր պաշտոններ զբաղեցնող անձանց
5. հետախուզական տեղեկությունների աբյուրների հետ աշխատելու համար գործակալների ընտրազատում - անհատի կամ անհատների խմբի գնահատում, որը կատարվում է, որպեսզի որոշվի նրանց համապատասխանությունը տեղեկություններ կորզելու պահանջներին ու նախապես որոշված չափանիշներին (կերպարին) և ներառում է հետախուզական արժեք ներկայացնող տեղեկություններին տիրապետող անձի իմացության ոլորտի, առնչությունների և նրա նկատմամբ հնարավոր մոտեցումենր հնարների որոշում ու գնահատում
6. «ննջող» գործակալ - գործակալ, որը շատ լավ գաղտնիացված է, ստեղծել է լեգալ վիճակ և թաքնվել է՝ պատրաստ լինելով առաջին իսկ ազդանշանով անցնելու հետախուզական կամ դիվերսիոն գործունեության

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ agent հունարեն՝ գերմաներեն՝ դանիերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ агент (ru) ‎(agent), представитель (ru) ‎(predstavitelʹ), шпион (ru) ‎(špion), ставленник (ru) ‎(stavlennik), креатура (ru) ‎(kreatura), благочинный (ru) ‎(blagočinnyj) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Հ.Զ. Պետրոսյան, Ս.Ա. Գալստյան, Թ.Ա. Ղարագյուլյան, Լեզվաբանական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիա», 1975 — 328 էջ։
• Դ․Ս․ Չիլինգարյան, Ե․Լ․ Երզնկյան, Պաշտպանական-անվտանգային տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Գյումրի, «ՀՀ ՊՆ ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտ», 2015 — 1196 էջ։
• Աշոտ Մարկոսյան, Տիգրան Դավթյան, Ամենագործածական տնտեսագիտական տերմինների բացատրական բառարան, Երևան, «Լեգալ Պլյուս», 2008 — 218 էջ։
• Դանիել Ջհանգիրյան, Բանկային տերմինների բացատրական բառարան, Երևան, «Նոյյան տապան», 2008։
• Սակարկային տերմինների ռուս-հայերեն բացատրական բառարան, Գյումրի, ««Իմաստասեր Անանիա Շիրակացի» համալսարան», 2011 — 89 էջ։
• Արա Սարգսյան, Ռուբեն Մարկոսյան, Արման Ուդումյան, Կենսաթոշակային բացատրական բառարան, Երևան, «Բավիղ», 2007 — 80 էջ։
• Ա․Հ․ Բայադյան, Ֆինանսական բացատրական բառարան, Երևան, «Ասողիկ», 2004 — 334 էջ։
• Մ․Մ․ Ռոզենտալի, ՄՌ կառավարման բացատրական բառարան (Կասկադ Քնսալթընս), Երևան, 2012 — 68 էջ։
• Արծրուն Խանջյան, Ռազմական տերմինների անգլերեն-հայերեն համառոտ բացատրական բառարան, Երևան, 2009 — 39 էջ։
• Կիրակոսյան Գրիգոր, Ղուշչյան Համազ, Տիգրանյան Իշխան, Տնտեսագիտական բացատրական բառարան (Ամարաս), Երևան, 1999 — 464 էջ։