դանակ
Հայերեն
վանկեր՝ դա·նակ
Ստուգաբանություն խմբագրել
Փոխառություն իրանական աղբյուրից՝ *dānak < *dāna-ka- (հնդեվրոպական *dā- «բաժանել, կտրել»)։
Գոյական
- կոթից և պողպատյա շեղբից բաղկացած կտրելու գործիք
- արտադրական գործիքի, մեքենայի, սարածի և այլն կտրող մասը (տեխ․)
- սառը զենք, որով կարելի է խոցել մարդուն` վիրավորելով նրան
- խոհանոցային սպասք, որով կարելի է կտրել մրգեր, բանջարեղեն և այլ ուտելիքներ ◆ Քույրիկ ջան, քույրիկ , Կրակ են վառում, Դանակ են սրում։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Բայց ուրիշ տեղ եր ատրճանակ կամ դանա՞կ ցցունելով բաժանորդ կը գրեն։ Հակոբ Պարոնյան ◆ Դանակը ոսկորին էր հասել, և մի անգամ այլև չկարողանալով դիմանալ, սկսեցի հանդիմանել։ (Նար-Դոս), ◆ Ա՛յ տղա, ի՞նչ ծիծաղ կըգար, սիրտներ սևացել էր, դանակ տայիր՝ արյուն չէր կաթիլ։ Հովհաննես Թումանյան ◆ ― Խալխի սրտին դանակ տաս, արյուն չի կաթի, նրանք էլ հարսանիք են գնում, ― ասաց Ունանը։ (Ակսել Բակունց) ◆ Այդ պահին Աստղիկի սրտին դանակ խփեիր, արյուն չէր կաթի։մՎիրավորականը իրենց ընտանիքի պահվածքը։ (Գարեգին Սևունց) ◆ Ու թփրտում ենք նրա ձեռքին, թփրտում զուր, ինչպես հավը դանակի տակ։ (Նար-Դոս)
Հոմանիշներ խմբագրել
- դան (հզվդ․) (մեծ)
- զմելին (փոքր)
- խլնջի (բրբ․) (մեծ)
- ուրզեղ (տակառագործի)
- հերձակ (անդամահատության)
Արտահայտություններ խմբագրել
- դանակ ցույց տալ, քաշել ― դանակով սպառնալ, դանակով մեկի վրա հարձակվել։ 2․ դանակի քաշել
- դանակը բկին, կոկորդին դեմ անել ― հարկադրել, բռնությամբ ստիպել
- դանակը բկին կամ ոսկորին դեմ առնել, դեմ ընկնել, հասնել ― համբերությունը սպառվել, այլևս չկարողանալ համբերել, դիմանալ
- դանակը ոսկորին հասնել ― համբերությունը հատնել, այլևս չկարողանալ համբերել, դիմանալ
- դանակ խփես, զարկեց արյուն չի գա (չի կաթի) ― խիստ տխուր, հուսահատ լինել
- դանակի տակ ընկնել ― վիրահատման ենթարկվել
- դանակի քաշել ― մորթել
- դանակ սրել
- դանակի տակ մեռնել
- դանակի տակ պառկել, ընկնել
- գրպանի դանակ
- ծալովի դանակ
- սվին-դանակ
- նետողական դանակ
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ խմբագրել
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
 |
Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Դանակ: |