դենը
Հայերեն բարբառային բառ
վանկեր՝ դե•նը
- Դեպի այն կողմ, այն կողմ ◆ Իջի ստուց դեն գնա Ահ ◆ Լավնեն էն կըլի․․․ որ դվորն եկել ես, դենն էլ գնաս։ (Պերճ Պռոշյան)
- (որոշիչ հոդով) հետո, այնուհետև ◆ Այն օրվանից դենը էլ չեմ տեսել նրան։ (Հրաչյա Աճառյան)
- Խոտուրջուր, Մուշ՝ կողմ ◆ Գնա, իմ աջ դեն․․․ զուլալ յախբուր մե կա։ (Հայ ժողովրդական հեքիաթներ)
- Մուշ՝ հեռու
Արտահայտություններ
խմբագրել- դեն ածել, թափել՝ դեն նետել՝ իբրև ավելորդ կամ անպետք բան ◆ Ես հաց ուտիլ եմ ուզւոմ, կերակրները կմնան, էգուց դեն կածեք, շներին կտաք։ (Պերճ Պռոշյան)
- աննպատակ ծախսել, շռայլել ◆ Դեն ածելու փուղիր չունիմ։ (Գարեգին Սևունց)
- դենն անել, մի կողմ վանել, հեռացնել, քշել ◆ Ճանճերը դեն արա։ (Հրաչյա Աճառյան) ◆ Աղջիկը ձեռքի փետովը ձիուն տալիս է ճամփիցը դենն է անում ու անց կենում։ Հովհաննես Թումանյան
- Ղարաբաղ՝ Դեն արած անպետք, ուշադրության ոչ արժանի
- դեն գնալ, մի կողմ քաշվել, մի քիչ հեռանալ
- դեն գցել
- իբրև անպետք բան գցել՝ թափել ◆ Այդ թղերը տար դեն գցե։ (Հրաչյա Աճառյան)
- իրա արժեքից պակաս գնով վաճառել
- դեն դնել
- առանձնացնել՝ մի կողմ դնել ◆ Կարող ես մի մեծ կապալ վերցնել և ամեն տարի առնվազն հիսուն հազարով դեն դնել։ (Մուրացան)
- չհաշվել, հաշվի չառնել ◆ Հանաքը դեն դնել։ (Ձեռագիր)
- Ղարաբաղ՝ դեն ընկած ամենաքիչը, առնվազը ◆ Էս կովը դեն ընգածը էրկու թուման արժի։ (Նիկողայոս Մամիկոնյան)
- դեմ ընկնել
- մի կողմ ընկնել
- ոչ պիատնի ֆառնալ
- վատանալ, վատ հատկություննոր ձեռք բերել (մարդու մասին)
- դեն տալ, մի կողմ ածել՝ նետել
- Արարատյան՝ դեն ու դեն էլնել՝ լինել, հիանալ ◆ Թաքավորը տեհավ դեն ու դեն էլավ։ (Հայ ժողովրդական հեքիաթներ)
- դենը թողնել, նկատի չառնել, հաշվի չառնել, տասը խոսկումը ութ միրը չէ ◆ Փարսերենը դենը թողած։ (Գարեգին Սևունց)
- դենը կմնա՝ մնա, նկատի չառնվի, մի կողմ թողնվի ◆ Էն գուղերը հալա դենը կենան, հեստի գուղեր կան, վուր ցերեկը կեսօրով ջիբիրդ դարդըկում ին։ (Գարեգին Սևունց)
- դեն կենալ
- դեն քշել, հեռացնել (մի կողմ) ◆ Իզուր էր շոֆեը մանուկներին դեն քշում։ (Ակսել Բակունց)
Աղբյուրներ
խմբագրել- Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ, Հայոց լեզվի բարբառային բառարան («Նաիրի» հրատարակչություն), Երևան, «ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիա», 2001-2002 — 2792 էջ։