զորք
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [zɔɾkʰ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ զօրք
վանկեր՝ զորք
Ստուգաբանություն
խմբագրելԳոյական
- պետության զինված ուժերի ամբողջականությունը կամ նրա մի մասը
- զորատեսակ
- (փխբ․) զորություն
- (փխբ․) մարդկանց՝ կողմնակիցների՝ հետևորդների մեծ բազմություն
- Համարակալած ցանկի տարր
- պատկանելության կամ խնդիրների ընդանհանրության հատկանիշով զորամասերի և այլ մշտական կամ ժամանակավոր զինվորական կազմավորումների՝ կամազգեստ կրող անձնակազմի հավաքականի անվանումը
- (ռազմ․) զինծառայողների, զենքերի համակարգերի և սարքավորումների համակցություն
Հոմանիշներ
խմբագրել- բանակ, զորաբանակ, զինուժ, զորաուժ, գվարդիա (ընտիր) (հնց․), զոր, ղակիշ
- տե՛ս զորատեսակ
Արտահայտություններ
խմբագրել- ափհանվող զորք
- դաշնակից զորք
- դաշնակից զորքի մասին տեղեկություններին ներկայացնող պահանջ - յուրային կամ դաշնակից զորքերի կարգավիճակի մասին տեղեկույթ, որին պետք է տիրապետի հրամանատարը
- զորքը բերել մարտական պատրաստության
- զորքի ապահովման տեսակներ
- զորքի առաջխաղացման արագություն - տե՛ս զորք, զորքի շարժման տեմպ
- զորքի առաջխաղացում
- զորքի առաջքաշում - ՌԳԹ-ում կամ ռազմավարական ուղղության վրա նոր խմբավորումներ ստեղծելու կամ եղած խմբավորումներն ուժեղացնելու նպատակով զորքի տեղափոխություն թիկունքից դեպի ռազմաճակատ՝ մարտական գործողույթունների շրջան
- զորքի ավիատեղափոխում երկրի սահմաններից դուրս
- զորքի ափհանում
- զորքի դուրսբերման պլան - որևէ տարածքից զորքի կազմակերպված ըստ պայմանագրի կամ տվյալ պետության նախաձեռնությամբ
- զորքի ընդունում, կենտրոնացում և հետագա առաջքաշում
- զորքի թիկունքային խմբավորում
- զորքի խմբաքանակ - միևնույն փոխադրամիջոցով տեղափոխվող և միևնույն փոխադրահամարն ունեցող զորքի թվաքանակը
- զորքի կենտրոնացման միջակա վայր
- զորքի կուտակում հակահարվածի համար
- զորքի հակահարվածային խմբավորում - խմբավորում, որն ստեղծվում է պաշտպանական օպերացիայի ընթացքում հակառակորդին հակահարված հասցնելու նպատակով, կարող է կազմված լինել երկրորդ շարակարգ կամ պահուց զորամիավորումներից (զորամասերից), ինչպես նաև առաջին շարակարգի ուժերի մի մասից
- զորքի համալրում - պետության ձեռնարկած միջոցառումների համալիր, որոնք ուղղված են ԶՈՒ-ի՝ անձնակազմի պահանջմունքը բավարարելուն, ավելի լայն իմաստով ներառում է նաև ԶՈՒ-ի ապահովումը սպառազինությամբ և ռազմական տեխնիկայով
- զորքի հետքաշում - տե՛ս հետքաշում
- զորքի մատակարարում
- զորքի մարտավարական կառավարում
- զորքի շարժման տեմպ
- զորքի պատրաստում ելքային շրջաններում
- զորքի վերախմբավորում - ՌԳԹ-ում, ռազմավարական (օպերացիոն) ուղղություններում, հարձակման (պաշտպանական) գոտում (հատվածում) եղած խմբավորումների և զորքի (ուժերի) օպերատիվ դասավորության փոփոխում
- զորքի վերատեղաբաշխում - խաղաղ ժամանակ՝ զորամասերի, զորամիավորումների, հիմնարկների տեղաբաշխման վայրի փոփոխում, պատերազմի ժամանակ սույն տերմինը չի կիրառվում գործող բանակի կազմում ներգրավված զորքի ու հիմնարկներ նկատմամբ
- զորքի տարակենտրոնացում - տե՛ս տարաբաշխում, զորքի տարաբաշխում
- զորքի տեղաշարժում
- զորքի տեղաշարժ
- զորք մոդուլային կազմավորում - մարտական և թիկուքային ստորաբաժանումների համալիրը ներառող միօրինակացված ինքնաբավ կազմակերպական միավոր
- զորքի ռազմավարական շարժունակություն - զորքի ընդունակությունը՝ կատարելու տեղաշարժեր մեծ հեռավորությունների վրա
- զորքի փոխադրման սկզբնավայր
- զորքի փոխարինում դիրքերում - մարտական գործողությունների ընթացքում մի ստորաբաժանման փոխարինում մեկ այլ ստորաբաժանմամբ՝ փոխարինող ստորաբաժանանը մարտական խնդիրների և առաջադրանքների փոխանցմամբ
- զորքի օպերատիվ խմբավորում - զորքի և միջոցների դասավորության ըստ օպերատիվ-ռազմավարական և օպերատիվ միավորումնեի ու կատարվելիք խնդիրների՝ տեղանքում համապատասխան տեղաբաշխմամբ և շարվածքով
- զորքի օպերատիվ-մարտավարական կառվարում
- զորք տրամադրած պետություն - ՆԱՏՕ-ի անդամ, գործընկեր կամ ոչ գործընկեր պետությու, որը թվակազմ է տրամադրում ՆԱՏՕ-ի գլխավորությամբ իրագործվող օպերացիային մասնակցլեու համար և ըստ ՆԱՏՕ-ի օպերատիվ երնթակայության համակարգիպատրաստ է ընդունելու տրամադրված ուժերի կառավարման լիազորությունների փոխանցման պայմանները
- ընտրյալ զորք
- հակառակորդի զորք - պատերազմում հակառակ կողմի պետության կամ պետությունների զորքը
- հարվածի տակից զորքի դուրսբերում - հակառակորդի գերակշռող ուժերի հարվածից մարտունակությունը պահպանելու համար ավագ պետի հրամանով իրենց զբաղեցրած շրջաններից (բնագծերից, դիրքերից) զորքերի հեռանալը
- ճակատային զորք
- «մանուշակագույնների» զորք - զորքեր, որոնք ՆԱՏՕ-ի զորավարժություններում հանդես են գալիս որպես երրորդ կողմի զորքեր՝ ընդդե, և կապույտ (յուրային), և նարնջագույն (հակառակորդ) ուժերի
- յուրային զորք
- յուրային զորքի առջևի գիծ
- ոչ կանոնավոր զորք - զինված անհատներ, որոնք կանոնավոր բանակի, ոստիկանության կամ այլ ներքին անվտանգային ուժերի կատարելու ընդունակ զորք
- տարաշարժուն զորք - ցանկացած տեղանքի պայմաններում հեշտությամբ տարաշարժ կատարելու ընդունակ զորք
- հարվածի տակից զորքի դուրսբերում - հակառակորդի գերակշռող ուժերի հարվածից խուսափելու և յուրային զորքի մարտունակությունը պահպանելու համար ավագ պետի հրամանով իրենց զբաղեցրած շրջաններից (բնագծերից, դիրքերից) զորքերի հեռանալը
- ճակատային զորք
- «մանուշակագույնների» զորք - զորքեր, որոնք ՆԱՏՕ-ի զորավարժություններում հանդես են գալիս որպես երրորդ կողմի զորքեր՝ ընդդեմ և՛ կապույտ (յուրային), և՛ նարնջագույն (հակառակորդ) ուժերի
- յուրային զորք
- յուրային զորքի առջևի գիծ
- ոչ կանոնավոր զորք - զինված անհատներ, որոնք կանոնավոր բանակի, ոստիկանության կամ այլ ներքին անվտանգային ուժերի անդամներ չեն
- տարաշարժուն զորք - ցանկացած տեղանքի պայմաններում հեշտությամբ տարաշարժ կատարելու ընդունակ զորք
- տրամադրված զորք - ՆԱՏՕ-ում զորքեր (ուժեր), որոնք խաղաղ ժամանակ հանձնված են ՆԱՏՕ-ի հրամանատարութկունը
- օդային ճանապարհով տեղափոխված ցամաքային զորք - տե՛ս զորք՝ օդով տեղափոխվող զորք
- օդով տեղափոխվող զորք
- ազգային զորքեր
- բռնազավթիչ զորքեր - բռնազավթված տարածքում տեղակայված զորքեր
- երկաթուղային զորքեր - զինվորական փոխադրումների նպատակով օգտագործվող երկաթուղու վերականգնման, կառուցման, շահագործման, արգելափակման և ծածկապաշտպանության համար նախանշանակված հատուկ զորքեր
- զորքերի բաժանում - տե՛ս զորքեր՝ զորքերի տարանջատում
- զորքերի թիկունքային ապահովման շրջան
- զորքերի ինժեներական պատրաստում - ստորաբաժանումների, զորամասերի, զորամիավորումների անձնակազմի ուսումնավարժեցումը մարտական գործողությունների պատրաստման ու վարման, տեղաշարժման և տեղում դիրքավորման ժամանակ ինժեներական ապահովման խնդիրների կատարումը
- զորքերի իրազեկում հարձակման մասին՝ դրա բնույթի և մասշտաբի գնահատմամբ
- զորքերի ծառայություն - զորքի ամենօրյա գործունեություն, որ ապահովում է զորականների կյանքի, կենցաղի և ուսման համար անհրաժեշտ պայմաններ, զորքերում և կայազորներում կանոնադրական կարգի և բարձր զինվորական կարգապհության պահպանում
- զորքերի ծավալում - ԶՈՒ-ի տեսակների և զորատեսակների խմբավորումների ստեղծում և մարտական գործողություններ վարելու համար դրանց օպերատիվ (մարտական) դասավորում՝ դիրքավորում
- զորքերի կազմակերպվածք - զորքերի կազմակերպական կառուցվածք
- զորքերի կազմակերպում
- զորքերի կառավարման ավտոմատացված համակարգ - ավտոմատացված համակարգ, որի կառավարման օբյեկտը զորքն է
- զորքերի կառավարման համար տվյալների հաղորդման համակարգ
- զորքերի կառավարում - հրամանատարների, շտաբների և կառավարման այլ մարմիննների գործունեությունը՝ նպատակաուղղված իրենց զորքերի (ուժերի) մշտական մարտական պատրաստության պահպանմանը, օպերացիաների (մարտական գործողությունների) նախապատրաստմանը և առաջադրված խնդիրների կատարման ժամանակ զորքերի (ուժերի) ուղղորդումը
- զորքերի մարտավարական խմբավորում
- զորքերի մարտավարական ծավալում - ներառում է՝ ԶՈՒ-ի բոլոր տեսակները և բոլոր զորատեսակների, զորամասերի, զորամասավորումների, ստորաբաժանումների կողմից ելքային շրջանների (կրակային (մեկնարկային) դիրքերի բնագծերի) զբաղեցնում է հարձակումից անմիջապես առաջ մարտակարգով դասավորում։ Կարող է կատարվել առաջքաշմամբ կենտրոնացման շրջաններից (ըսպասման շրջաններից), մշտական տեղաբաշխման վայրերից կամ երթից՝ հընթացս
- զորքերի մարտավարական (օպերատիվ մարտավարական) կառավարում
- զորքերի նյութական ապահովման ծառայություն
- զորքերի շարժունության խնդիրների վերջնամշակման գծով զորավարժություն
- զորքերի պահում
- զորքերի պաշտպանության գծով աշխատանքային խումբ - ռիսկի գնահատման և կառավարման աշխատանքային վերլուծական խումբ
- զորքերի, ռազմական տեխնիկայի տեղաշարժ
- զորքերի ռազմավարական ծավալում - ներառում է. ԶՈՒ-ի փոխադրման խաղաղ դրությունից պատերազմականի զորքերի (ուժերի) բերում մարտական պատրաստություն, զորահավաքային միջոցառումների իրականացում՝ անհրաժեշտ պլանային թվաքանակ ապահովելու համար, նոր զորամասերի, զորամիավորումների և այլնի ստեղծում, զորքերի ռազմավարական տեղափոխումներ, ստեղծվող խմբավորումների դիրքավորում՝ ընտրված ուղղությունների վրա
- զորքերի վերաենթարկում - զորքերի փոխադրում մի հրամանատարի ենթակայությունից մեկ այլ հրամանատարի ենթակայության տակ
- զորքերի վերահսկման համակարգ - նշանակված օպերատիվ շրջան տեղափոխվելու ժամանակ զորամասի տեղադիրքի, վիճակի և յուրաքանչյուր բաղադրիչի (ներառյալ՝ հրամանատարությունը, անձնակազմը և տրված տեխնիկական ու պաշարները) նախանշանակված տեղափոխման վերաբերյալ տեղեկույթի հավաքում ու մշակում
- զորքերի տարանջատում - հակամարտող կողմերի զորքերի հեռացում շփման գծից՝ ապառազմականացման գոտու ստեղծմամբ
- զորքերի (ուժերի) բազմազգ խմբավորում
- զորքերի բազմազգ խմբավորում
- զորքերի ուժերի ծավալման ծածկապաշտպանություն
- զորքերի ծավալման ծածկապաշտպանություն - սահմանամերձ զինվորական օկրուգի հրամանատարության կողմից միջոցառումների՝ նպատակաուղղված՝ օպերատիվ-ռազմավարական խմբավորումների կազմակերպված ու պատեհաժամ ծավալման և պատերազմի սկզբնական փուլի օպերացիաների պլանի համաձայն դրանց օգտագործման համար անհրաժեշտ պայմանների ստեղծումը
- զորքերի ուժերի կառավարման անընդհատություն
- զորքեր կառավարման անընդհատություն
- զորքերի ուժերի կառավարման կառույց
- զորքերի կառավարման կառույց
- զորքերի կառավարման կառուցվածք
- զորքերի ուժերի կառավարման կառուցվածք
- զորքերի ուժերի կառավարման համակարգ
- զորքերի կառավարման համակարգ
- կառույցներ, սարքավորանք, հաղորդակցման ու կապի միջոցներ, ընթացակարգեր և անձնակազմ, որոնք անհրաժեշտ են հրամանատարային՝ առաջադրանքի համաձայն նրան տրված և լրացված զորքերի գործողությունները պլանավորվելու, ղեկավարելու և կառավարելու համար
- զորքերի կառավարման համակարգի բաղադրիչ մասերի փոխադասավորությունն ու դրանց միջև եղած կապերը
- զորքերի ուժերի կառավարման տեղեկատվական համակարգ
- զորքերի կառավարման տեղեկատվական համակարգ
- զորքերի փոխադրումների ավարտի կանխատեսվող օր
- զորքերի փոխգործելիություն
- զորքերի օպերատիվ ծավալում - ներառում է. զորքերի առաջքաշում դեպի նախատեսվող մարտական գործողությունների ուղղություններ (շրջաններ) և դրանց օպերատիվ դասավորում ըստ ձեռնարկվող օպերացիայի մտահղացման
- զորքերի օպերատիվ կառավարում
- ինժեներական զորքեր - հատուկ զորքեր, որոնք նախանշանակված են ինժեներական ապահովման առավել բարդ, հատուկ պատրաստում և ինժեներական ապառազինության միջոցների օգտագործում պահանջող խնդիրների կատարում, ինչպես նաև ինժեներական ականների կիրառման համար
- լեռնային զորքեր - համազորային, հրետանային, ինժեներական և այլ զորամասեր ու զորամիավորումներ, որոնք նախանշանակված ու ուսումնավարժված են լեռնային տեղային պայմաններում գործելու համար
- կապի զորքեր - հատուկ զորքեր, որոնք նախանշանակված են խաղաղ և պատերազմական ժամանակ կապի միջոցների բացազատման և զորքերի (ուժերի) կառավարման ապահովման համար
- կիբեռզորքեր - տե՛ս զորքեր՝ կիբեռնետիկական զորքեր
- կիբեռնետիկական զորքեր - հատուկ զորքեր, որոնք նախանշանակված են յուրայինի կիբեռտարածությունը պաշտպանելու և հակառակորդի կիբեռտարածությունում հատուկ օպերացիաներ ձեռնարկելու համար
- հակաօդային պաշտպանության զորքեր - ԶՈՒ-ի տեսակ կամ զորատեսակ, որը նախանշանակված է օդից և տիեզերքից հասցված հարվածներից պետության վարչական, տնտեսական (արդյունաբերական) կենտրոնների ու շրջանների, ԶՈՒ-ի խմբավորումների, ռազմական և այլ կարևոր օբյեկտների պաշտպանության համար՝ ԶՈՒ-ի այլ տեսակների կամ այլ զորատեսակների հետ փոխգործությամբ ոչնչացնելով օդում և մերձակա տիեզերքում հակառակորդի օդային հարձակման միջոցները
- հատուկ զորքեր - զորամասեր և ստորաբաժանումներ, որոնք նախանշանակված են ԶՈՒ-ի մարտական գործունեությունն ապահովելու և իրենց բնորոշ մասնագիտական խնդիրներ լուծելու համար
- ճարտարագիտական զորքեր - տե՛ս զորքեր՝ ինժեներական զորքեր
- մարտական զորքեր
- զինվորական կազմավորումներ, որոնք նախանշանակված են մարտի դաշտում անմիջականորեն մարտական գործողություններ վարելու համար
- Բունդեսվերի ցամաքային ուժերի գլխավոր զորատեսակն ու հիմքը. ներառում են հետևակ և տանկային զորքեր
- մարտական կառավարման կենտրոն - ԶՈՒ-ի բոլոր տեսակների միավորումներում հրամանատարական կետերի և պահեստային հրամանատարական կետերի մարտական կառավարման խմբի հիմնական տարրը
- միացյալ զորքեր - ռազմաքաղաքական բլոկների, պետությունների դաշնությունների (խմբերի) միասնական ուժեր՝ որոշակի հարաբերակցությամբ կազմված մասնակից (անդամ) պետությունների ԶՈՒ-երից հատկացած զինվորական կազմավորումներից
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Արծրուն Խանջյան, Ռազմական տերմինների անգլերեն-հայերեն համառոտ բացատրական բառարան, Երևան, 2009 — 39 էջ։