ընդգրկել
Հայերեն
Բայ
- ՄՀԱ՝ [əndɡɾˈkɛl]
վանկեր՝ ընդ•գ(ը)ր•կել
Ստուգաբանություն
խմբագրել- գրկել, գիրկն առնել
- շուրջանակի իր մեջ առնել, շրջափակել, պատել ◆ Գանգուր մազերը թափվել էին օրիորդի ականջների վրա, քնքուշիկ ընդգրկել գուտատ այտերը։ (Շիրվանզադե)
- իր մեջ ամփոփել, պարունակել, պարփակել (փխբ․)
- պատել, համակել, տիրել ◆ Մերթ ինձ թախիծն էր ընդգրկում: Շահեն Թաթիկյան (փխբ․)
- իր շրջանակների, սահմանումների, չափերի մեջ առնել, ներառել (փխբ․)
- տարածել գործողությունը մեկի, մի բանի վրա, ներգրավել (փխբ․)
- որևէ կազմակերպության, գործի մեջ ներքաշել, ներգրավել ◆ Ամեն մեկը ձեզանից կուսակցության շարքերը պետք է ընդգրկի երկու հոգի։ (Գարեգին Սևունց)
- իր ուսունասիրության, ստեղծագործության ծիրի մեջ առնել։ ◆ Մեծ է արդարև, մեծ է քո հոգին, որ ընդգրկել է ժայռերն ահագին (Բաշինջաղյանի մասին)։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Այդ նոր գեղարվեստը պիտի ընդգրկե ամենալայն հորիզոնները։ (Վահան Տերյան)
- տեսողության ծիրում, տեսադաշտում առնել։ ◆ Նա մի հայածքով ընդգրկեց նրա կերպարանքը։ Դերենիկ Դեմիրճյան ◆ Արամը ակնարկով… ընդգրկեց Արշակի սրտաշարժ դրությունը։ (Ավետիք Իսահակյան)
- չափել, որոշել (փխբ․) ◆ Մինչև այժմս էլ չեմ կարողանում ընդգրկել մորս սիրո խորությունը։ (Վահան Թոթովենց)
- ամփոփել, տեղավորել ◆ Նա կազմում էր յուրատեսակ ձևով… ընդամենը մի բառի մեջ ընդգրկելով իրենց դեմ հատուցված ոստիկանական գործի մի ամբողջ գլուխ։ (Գարեգին Սևունց)
- դրկել ◆ Ու երկար-երկար Աշխարհ մոռացած մնացին նոքա իրար ընդգրկած: Լևոն Միրիջանյան (հնց․)
Հոմանիշներ
խմբագրել- հասկանալ, իմանալ, կռահել, ընկալել, յուրացնել, մարսել (փխբ․)
- խելամտել, մտառել, մակաբերել, ստորիմանալ, սայզել, գլղի ընկնել, գլուխը մտնել, գլխումը նստել, գլխի լինել, վերահասու լինել, միտքն առնել, խելքը մտնել, խելքումը նստել, գաղափար կազմել, վրա ընկնել, խելքը կտրել, խելքը վառել, ականջը մտնել, մատը կծել (հնց․)
Արտահայտություններ
խմբագրել| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։