ընկույզ

Հայերեն

«ընկույզ» ժեստը հայերեն ժեստերի լեզվով

• ՄՀԱ՝ [əŋˈkujz]

ընկույզ

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ընկոյզ

վանկեր՝ ըն•կույզ 

Ստուգաբանություն

Թերևս բնիկ հնդեվրոպական՝ ըն(դ) նախածանցով՝ *geug՛ho- ձևից (*geu «ծռել, կորացնել, կամար կազմել» և *-g՛(h) աճական). հմմտ. պարսկերեն gūzak «ոտքի կոճ», լիտվերեն gùžas «կոն, կոնգոմ»։ Աճառյանը հնարավոր է համարում որպես աղբյուր դիտել ուրարտերենը, որից տարածվել է Առաջավոր Ասիայում։

Գոյական

1. ընկուզենու պտուղը՝ կարծր փայտանման պտղապատյանով ◆ Կարծես հողի տակ մի բուռ ընկույզ էին թափել։ (Ակսել Բակունց) ◆ Անտառը լիքն է կաղնով ու ընկույզով, իսկ վայրի տանձ ու խնձորին տեր չկա։ Սերո Խանզադյան
2. այդ պտղի ուտելի միջուկը, առանց պատյանի
3. նույն պտուղը կանաչ ընկուզակեղևով, խակ վիճակում, որից մուրաբա են եփում
4. ընկուզենու մաքուր ու գեղեցիկ փայտը, ընկույզափայտ
5. (խոհր․) օգտագործում են թարմ, կերակուրներ, խմորեղեններ, թխվածքներ հարստացնելու և զարդարելու համար, խակ ընկույզից պատրաստում են մուրաբաներ

Հոմանիշներ

1. պոպոկ (գվռ․), կակալ, գուզ, ճղոպար
2. ընկույզափայտ

Արտահայտություններ

1. (մեկի) ընկույզին քար չի նետի -
   1. տե՛ս անշահախնդիր
   2. տե՛ս անվնաս

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ nut, walnut գերմաներեն՝ walnuss դանիերեն՝ թուրքերեն՝ ceviz իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ καρύδι շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ noz ռուսերեն՝ орех/грецкий (ru) ‎(orex/greckij) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝ noix

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։
• Հարությունյան Լ․ Վ․, Թանգամյան Տ․Վ, Զավարյան Է․ Լ․ և ուրիշներ, Բուսաբանական տերմինների ռուս-հայերեն բացատրական բառարան, Երևան, ««Հայբուսակ»», 2002 — 272 էջ։