թույն
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [tʰujn]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ թույն
Ստուգաբանություն
խմբագրելԾագումն անհայտ է։ Հազիվ թե կապ ունենա հնդեվրոպական *steu- «խտանալ, թանձրանալ» արմատի հետ, որտեղից՝ հունարեն στυφιο` «թանձր լինել, սեղմել» (*steu-) > «տտիպ, կծու», στιγος` «ատելի բան» (*teu-no-, *tou-no- > թոյն)։ Անհավանական է Աճառյանի ստուգաբանությունը հունարեն κτείενω` «սպանել» բայի հետ ունեցած կապի մասին (սրպես «սպանիչ»)։
Գոյական
- մարմնի վրա վնասակար՝ քայքայիչ՝ սպանիչ ազդեցություն գործող նյութ, մահաբեր՝ մահացու նյութ, մահադեղ
- մետաղների վրա քայքայիչ ներգործություն ունեցող նյութ, կերիչ նյութ
- (փխբ․) հոգին խռովող՝ հոգեկան հանգստից հանող՝ մտատանջությունների մեջ գցող հանգամանք՝ խոսք՝ զգացմունք և այլն
- (փխբ․) բացասական՝ խիստ վատ ազդեցություն գործող բան, վնասակար երևույթ՝ գաղափար և այլն
- (փխբ․) չարություն, նենգություն
- (փխբ․) զայրույթ, դառնություն
- (նորբ․) (փխբ․) ահավոր հետաքրքիր, արտակարգ, խիստ ինքնատիպ, ցնցող որևէ բան, երևույթ (կոշիկ, ֆիլմ, տեսաերիզ և այլն) ◆ Ազգային ժողովի նիստերի «թույն կասետ-2» արտոնագրված տեսաերիզը շուտով ներկայացնելու է Շարմ ընկերությունը։ -Իրավունք
- (կենսք․) տե՛ս տոքսին
- (խոհր․) որոշ բույսեր պարունակում են օրգանիզմի համար խիստ վտանգավոր նյութեր
- (ռազմ․) թունավոր նյութեր, որոնք կարող են գոյանալ բնական եղանակով (մանրեների, բույսերի, սնկերի, օձերի, միջատների և այլ կենդանի օրգանիզմների կողմից) և արհեստական միջոցներով
Հոմանիշներ
խմբագրել- ահադեղ, մահաթույն, թույնանյութ
- (հնց․)աղու, ժահր
- (բրբ․)դեղ, լեղի, օրհնած աղ
- տե՛ս մաղձ
Արտահայտություններ
խմբագրել- խանդի թույնը լցվեց հոգու մեջ ու բորբոքեց նրան
- շովինիզմի թույն
- տեղովը մեկ թույն է
- թույնը խեղճ երեխայի վրա թափեց
- վնասակար կամ շատ վատ ուտելիք կամ խմելիք
Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Հովհաննես Մակարյան, Կիմ Աբելյան, Անասնաբուժական կլինիկական տերմինների բացատրական բառարան, Երևան, «Ստամպա», 2002 — 256 էջ։
- Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։
- Մ․Խ․ Պողոսյան, Ֆրանսերեն-հայերեն ագրոէկոլոգիական և անտառագիտական տերմինների համառոտ բառարան (ՀԳԱ), Երևան, 2005 — 144 էջ։
- Արծրուն Խանջյան, Ռազմական տերմինների անգլերեն-հայերեն համառոտ բացատրական բառարան, Երևան, 2009 — 39 էջ։