լյարդ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ljɑɾtʰ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ լեարդ
վանկեր՝ լյարդ
Ստուգաբանություն
խմբագրելԲնիկ հնդեվրոպական՝ թերևս *leprt- հիմքից՝ *iek-urt- «լյարդ» (հին հնդկերեն yákrt, հունարեն ήπαρ, -ατος, լատիներեն jecur) և *leip- «ճարպ քսել», *liper- «ճարպոտ, գեր, լյարդ» (հունարեն λιπαρός, հին վերին գերմաներեն libera «ճարպոտ» (լյարդի անվան մակդիր), հին իսլանդերեն lifr «լյարդ») հիմքերի բաղարկմամբ։
լատ․ hepar, հուն․ liver
Գոյական
- (կզմխս․) մարդու և կենդանիների մարմնի ամենամեծ գեղձը, որ արտադրում է լեղի և կատարում նյութափոխանակության համար մի շարք կարևոր գործառություններ, գտնվում է աջ կողաշրջանում ստոծանու տակ ◆ Աղավնիի սիրտ ուտենք… որ ունենանք վագրի լյարդ: (Դանիել Վարուժան), ◆ Որովայնի խոռոչում ստոծանու տակ ընկած են լյարդը, ստամոքսը և փայծաղը։ , ◆ Աղավնիի սիրտ ուտենք… որ ունենանք վագրի լյարդ։ (Դանիել Վարուժան)
- (խոհր․) պատրաստում են եփած, տապակած, խորոված կերակուրներ, մսատրորվածքներ, պահածոներ, խյուսեր, նաև երշիկեղենի արտադրությունում
- (ֆզլգ․) կարևորագույն կենտ ներքին օրգան, որը կատարում է բազմազան ֆիզիոլոգիական գործառույթներ։ Վնասազերծում է օտարածին նյութերը, թույները՝ դրանք վերածելով անվնաս, պակաս թունավոր, օրգանիզմից հեշտությամբ դուրս բերվող նյութերի։ Վնասազերծում և օրգանիզմից հեռացնում է հորմոնների, միջնորդանյութերի, վիտամինների ավելցուկները, ինչպես նաև նյութափոխանակության (օրինակ՝ ամոնիակի, ֆենոլի, էթանոլի, ացետոնի, կետոնաթթուների փոխանակման) միջանկյալ և վերջնական թունավոր արգասիքները
- (կենսք․) մարդու և կենդանիների մարսողության, նյութափոխանակության, ֆերմենտային, պաշտպանական, արտաթորության և այլ պրոցեներին ակտիվ մասնակցող խոշոր գեղձային օրգան
Հոմանիշներ
խմբագրել- սևուց (գվռ․)
Արտահայտություններ
խմբագրել| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | լյարդ(ը) | լյարդեր(ը) |
| Սեռ. | լյարդի | լյարդերի |
| Տր. | լյարդի(ն) | լյարդերի(ն) |
| Հայց. | լյարդ(ը) | լյարդեր(ը) |
| Բաց. | լյարդից | լյարդերից |
| Գործ. | լյարդով | լյարդերով |
| Ներգ. | լյարդում | լյարդերում |
| Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ
խմբագրելԹարգմանություն
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Սիլվա Ամիրյան, Արտաշես Մարտիրոսյան, Ֆիզիոլոգիական տերմինների հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն բառարան-տեղեկատու (ԵՊՀ հրատարակչություն), Երևան, 2013 — 704 էջ, ISBN 978-5-8084-1819-6։
- Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։
- Ա․Ա․ Սիմոնյան, Ա․Ա․ Գալոյան, Ռուսերեն-հայերեն կենսաքիմիական բացատրական բառարան, Երևան, «ՀՀ ԳԱԱ «Գիտություն» հրատարակչություն», 1997 — 428 էջ։
 |
Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Լյարդ: |