խաբել
Հայերեն
Բայ
- ՄՀԱ՝ [χɑˈbɛl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ խա•բել
Ստուգաբանություն
խմբագրել- դիտավորությամբ, սուտ խոսքով թյուրիմացության, մոլորության մեջ գցել, սուտ ասել ◆ Այդպես էլ արին:Սանդուխտին լացով ու խաբելով տարան։ (Ակսել Բակունց) ◆ Նորից նոր հաշվում էին՝ անընդհատ կրկնելով «Հո չխաբեց մեզ էն շան որդին»։ ՍԲ ◆ Հրեա նպարավաճառը…կշեռքի մեջ խաբել էր կամ ապրանքը մի գրոշի թանկ էր ծախել։ (Ակսել Բակունց)
- խոստանալ և խոստումը չկատարել, խոստացածը չիրագործել ◆ Քանի, քանի անգամ Եվրոպան խաբեց մեզ, - ասաց Համազասպը։ Խաչիկ Դաշտենց
- անբարեխիղճ, անազնիվ վարվել, անճիշտ կատարել մի բան ◆ Չպետք է խաբել գնորդին։
- դավաճանել, ամուսնական հավատարմությունը խախտել ◆ Նա երբեք չի խաբել ամուսնուն։ ◆ Թատերախաղը կդառնար անհավատարիմ ամուսնու մը վրա, որ կը խաբե յուր կինն։ Տիգրան Կամսարական
- գայթակզել (աղջկա, կնոջ), հրապուրելով ապօրինի սեռական կապի մեջ մտնել ◆ Գաբրիել Էֆենտիի դուստրը 18 տարեկան գեղանի օրիորդ մը վերջընթեր զոհերեն եղավ…Անիկա կխաբեր աղջիկները։ (Վահան Թոթովենց)
- կեղծել մի բան ձևացնելով կամ ձևանալով թյուրիմացության մեջ գցել, մոլորեցնել ◆ Նա հիվանդ չէ, խաբում է: ◆ Հասա ինձ խաբող կետին։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Իսկ ձյունոտ ճամփան խաբող էր ու նենգ, սայթաքում էինք, բայց անցնում առաջ։ Եղիշե Չարենց
- պատրանք ստեղծել, մի բանի տպավորություն առաջացնել ◆ Աչքերս ինձ չեն խաբում:
- հույսերը չարդարացնել ◆ Իմ սերն ինձ չի խաբի: Հովհաննես Թումանյան
- փարատել, ցրել ◆ Ոգիս թմրում է, թող քունը մի քիչ տաղտուկս խաբե: Շեքսպիր
- սխալ դուրս գալ ◆ Նրա բնազդ չխաբեց: Դերենիկ Դեմիրճյան
- ժամանակավորապես հազիվ հանգստանալ ◆ Ընդունում են…ստամոքսի զարհուրելի գազանը խաբող մի արգանակ։ (Ավետիք Իսահակյան)
Հոմանիշներ
խմբագրել- ստել, պատրել, խարդավանել, խարդախել, մոլորեցնել, խաբնել (արևմտհ․), թաթել (հզվդ․), բռհրել, խաբխբել (հաճախ, շատերին), խաբլբել (գվռ.), խաբլել, խաբոտել, խաբլբորել, թալաթոսել, թլոզոլ, թլորել, թլսորել, թլսմորել, թնթնել (համոզելով), դլել, լեպել, լոլել, շլտորել, կոտոլել, տոտոզել, քոլոլել, քլմտորել, սպպացնել, սուտ ասել, աչքակապությունա անել, հետևից քարշ տալ, մատների վրա խաղացնել, գլխահան հանել (ժղ․), գլխից դլել, գլուպը յուղել (մածունել), (եղել), գլուխտ թլսորել, թլսմորել, թոլոմստել, թլոզել, լոլել, լոլոզել (անել), գլխին աղ (անել) դնել, գլուխը կապել, գլուխ կլայեկել (կլեկել), գլուխը քոլոզ անել (հագցընել), գլխին խաղ խաղալ, (խաղ սարքել), գլխին յուղ քսել, գլխատակին (գլխատակը) բարձ դնել (սնոտի հույսերով), խաղի բերել, աչքերը կապել, աչքին (աչքերին) հող ու մոխիր փչել, թակարդը գցել, ծուղակը գցել, պարանի հանել, պարանի քաշել, էշի տեղ դնել (գռհկ․), ծավ տանել` ցամաք բերել, ծովը տանել` ծարավ բերել, սար ու ձոր գցել, քթից բռնած ման ածել, խելքն առնել, խելքին փաշի (դոզ) անել, ջուրը քաշել (առևտրում), սառցի քաշել (առևտրում, գործում), խաբս տալ, խաբ տալ, խաբ գործել, կեռ տալ (գռհկ․), քլմստրի անել, աչքը կապել, թալ տալ, թարս նպլել, լեպ անել (դիտավորյալ սուտ խոսքով մոլորեցնել, խոստացածը չիրագործել, անազնիվ վարվել)
- տե´ս կեղծել
- տե´ս գայթակղել
- տե´ս դավաճանել
- տե´ս խաբս տալ, խաբ տալ (ֆուտբոլի խաղում)
Արտահայտություններ
խմբագրել| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։