խելառ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [χɛˈlɑr]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ խե•լառ
Ստուգաբանություն
խմբագրելԱրարատյան՝ Պոլիս՝ Շուլավեր՝ Տարենտե՝ Քեսաբ՝ Խելառ, Գանձակ՝ և այլն։
- Հոգեկան հիվանդ, խելագար։ ◆ Խելառի կինը, մարդի բժշկվելուց հույսը կտրած, քաշվում է մի գյուղ։ (Պերճ Պռոշյան) ◆ Խելառ պտտի կը, ջրերու ղրաղ նստի կանչե կը։ Աշոտ Հովհաննիսյան
2․ Ծուռ, խենթ ոչ խելացի։
3․ Կատաղի, ուժգին։ ◆ Խելառ քամին թռավ հեռուները։ (Ավետիք Իսահակյան)
Ածական
- (ժղ․) խելագար ◆ Գործիդ նայե, քանդվեցինք, քանդվեցինք, քանդվեցինք, կապրելու խելառ: (Ավետիք Իսահակյան)
- ծուռ ◆ Վայ խելառ Դավիթ, ցավ ուտես, ասավ։ Հովհաննես Թումանյան
- անմիտ, խելապակաս
- փոփոխական, անհաստատ ◆ Հետո խելառ ու չար քամին թռավ հեռուները։ (Ավետիք Իսահակյան)
- կատաղի, մոլեգին
- փոփոխական (եղանակի մասին) ◆ Խելառ եղանակ։
- հիմարություն արտահայտող ◆ Խելառ խնդություն։ (Վահան Տերյան)
- անիմաստ, հիմարական ◆ Խելառ արարք՝ վարմունք։
- անհանգիստ, քմահաճ ◆ Էս իմ սիրտը խենթ ու խելառ՝ գարուն կուզե, հով ու զով։ (Շուշանիկ Կուրղինյան)
- ցասկոտ, զայրացկոտ
- մոլեխինդ ◆ Եվ մեռելների շուրջպարն էր թռչում լուսնահար, խելառ, տխուր, արնաներկ։ Եղիշե Չարենց
Հոմանիշներ
խմբագրել- խելագար
Արտահայտություններ
խմբագրել- Խելառ դամարը բռնել, Խենթություն՝ գժություն անել։ ◆ Գեվոյի խելառ դամարը բռնել է գնա (Ձ) ։
- Խելառ ժախ, Վայրի բուժիչ բույս, որ ծեծելով դնում են ցաված ատամին։
- Խելառ լամա, Ջվխ․ Խելագարի պես, գժվածի նման։ ◆ Սատանան վերուց ձեթն ու խելառ լամա շրջեց իրեն գլխուն։ (Երվանդ Լալայան)
- Խելառ լամա դուրս տալ,
- Խելառ խելոք դուրս տալ, Վայրիվերո, տակից գլխից խոսել։ ◆ Գենա սկսեցիր խելառ լամա դուրս տալ (Ձ)։ ◆ Ինչ խելառ-խելոք դուրս կուդաս այ կնիգ։ (Հակոբ Մանանդյան)
- Խելառ խոտ,
- Դառնահամ թունավոր բույս, որ անասուններն ուտելիս ուռչում ու սատկում են։
- Քղ․ Լայն տերևներով վայրի բույս, որն ուտողն գժվում է։
- Խելառ խրխնտուկ, Ջավախք՝ Մի տեսակ խոտ։ {{օրինակ|Կանանչներից ու խոտերից հայտնի են աղշպանգ, ․․․ խելառ, խրխնտուկ։} Ահ
- Խելառի համար ամեն օր տոն է, Ծույլի համար ամեն օր տոն է։
- Խելառի աչքը խելոքի փորը, Խելոքը միշտ օգտվում է հիմարից։
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։