խծուծ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [χt͡sut͡s]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ խծուծ
վանկեր՝ խ(ը)•ծուծ
Ստուգաբանություն
խմբագրելԾագումն անհայտ է։ Հավաստի չէն ինչպես հնդեվրոպական, այնպես էլ կովկասյան ծագման վարկածները։ Առաջին դեպքում քիչ հավաստի է կապը *(s)kei-d- «կտրել, անջատել» արմատի հետ (*khei-dio- կամ *khei-d-s-), երկրորդ դեպքում՝ նշվող կովկասյան աղբյուրները՝ վրացերեն xweςa «քերթել, թելը մաքրել» (Աճառյան), մեգրելերեն-ճաներեն xoc «կեղևը հանել» (Ջահուկյան) իմաստորեն և հնչյունապես բավարար չեն խծուծ կրկնավոր ձևը բացատրելու համար։ Բնաձայնական-պատկերավոր կազմություն։
- ԽԾՈՒԾ¹, Լ Ղզխ․ ԽՁՈՒՁ, Սասուն՝ Կալի տակի մնացորդ, փոշի դարձած հարդ։ ◆ Ցորենը խծուծից զատել։ (Ձեռագիր)
- Գնձ․ Սս․ Կանեփի թելի մաքրված՝ ավելորդ մասը, սանդրուք։
- ԽԾՈՒԾ², Սեբաստիա՝ Տարենտե՝ Մարզվան՝ ԽՁՈՒՁ, Կեսարիա՝ Ամուր փափկված՝ խցված (աման, տակառ, շիշ)։
- Սափորի՝ տակառի՝ շշի բերանը գոցելու խցան։
Գոյական
- գզելու ժամանակ վուշի՝ կանեփի թելերի թափթփված մանրուք՝ մնացուկ
- ախտահանված շղարշ, որ մտցնում են խոր վերքերի մեջ՝ թարախը արտածծելու կամ արյունահոսությունը կասեցնելու համար
Հոմանիշներ
խմբագրել- (նորբ․) ախտահանված թանզիֆ, վիրախծուծ
- խոշրտուք, սանտրուք
Արտահայտություններ
խմբագրել| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Ալինա Մուրադյան, Նորածանոթ բառերի բացատրական բառարան (Իմաստասեր Անանիա Շիրակացի համալսարան), Երևան, 2006 — 60 էջ։