խուճապ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [χuˈt͡ʃɑp]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ խուճապ

վանկեր՝ խու•ճապ 

Ստուգաբանություն

Փոխառություն հավանաբար իրանական աղբյուրից, թեև բուն աղբյուրը չի հավաստված։

Գոյական

1. մեկին կամ շատերին միաժամանակ տիրող հանկարծական անհաղթահարելի երկյուղ, տագնապ, որն անմիջականորեն պայմանավորված է արտաքին գործոններով (օրինակ՝ ներշնչմամբ), խմբի մեկ անդամից մյուսին է անցնում և ուժեղանում է ընդօրինակման հոգեկան մեխանիզմի օգնությամբ, հանգեցնում է իմպուլսային անկազմակերպ գործողությունների (օրինակ՝ փախուստի կամ ագրեսիվության դրսևորումների)
2. այդպիսի երկյուղից առաջացած ընդհանուր հուզմունք, իրարանցում, տագնապալից վիճակ

◆ Թուրքերը… խուճապ առաջացնելու նպատակով սպանել էին մի քանի ցեղապետերի ԽՄ

1. առանձին մարդու, մարդկաց խմբի կամ զանգվածի հոգեբանական վիճակ, որն ի հայտ է գալիս իրական կամ երևակայական վտանգի ազդեցության հետևանքով և բնորոշվում է ծայրահեղ հուզախռովությամբ, իրադրությամբ, իրադրությունն սթափ ու ճիշտ գնահատելու և ըստ դրա նպատակահարմար կերպով գործելու ընդհունակության կորստյամբ
2. (հատուկ կրթ․) ծայրահեղ գրգռված վիճակի և վախի հետևանք, հանդիպում է երիտասարդ թմրամոլների մոտ
3. հանկարծական սարսափ

Հոմանիշներ

1. տագնապ, երկյուղ, խուճապանք (հնց․)
2. առանձին մարդու, մարդկաց խմբի կամ

Արտահայտություններ

1. խուճապ գցել
   1. խուճապ առաջացնել, խուճապային իրադրություն ստեղծվել
   2. խուճապով համակել, խուճապի մատնել ◆ Խուճապը լիովին տիրեց Վսուղիին։ (Գարեգին Սևունց)
2. խուճապ ընկնել - խուճապ առաջանալ
3. խուճապ(ը) տիրել
   1. խուճապային վիճակ ստեղծվել
   2. խուճապով համակել
4. խուճապի մատնվել - տե՛ս խուճապահարվել ◆ Գավառական քաղաքական թշնամու խուճապի մատնված զորքերն հեռացան։ (Ակսել Բակունց)
5. խուճապի մատնել - տե՛ս խուճապահարել
6. խուճապ ստեղծել - տե՛ս խուճապ գցել

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։

• Ա․ Ա․ Նալչաջյան, Հոգեբանական բառարան («Լույս» հրատարակչություն), Երևան, 1984 — 240 էջ։
• Դ․Ս․ Չիլինգարյան, Ե․Լ․ Երզնկյան, Պաշտպանական-անվտանգային տերմինների հայերեն-ռուսերեն-անգլերեն բացատրական բառարան, Գյումրի, «ՀՀ ՊՆ ռազմավարական հետազոտությունների ինստիտուտ», 2015 — 1196 էջ։
• Զաքարյան Ս․, «Հատուկ կրթության» հասկացությունների անգլերեն-հայերեն համառոտ բառարան, Երևան, «Զանգակ», 2007 — 56 էջ։
• Ֆարիդ Գրիգորյան, Ռազմագիտական տերմինների դպրոցական հայերեն-ռուսերեն թարգմանական-բացատրական բառարան (Մակմիլան-Արմենիա), Երևան, 2006 — 144 էջ։