խտանալ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [χtɑˈnɑl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ խ(ը)•տա•նալ
Ստուգաբանություն
խմբագրելԳոյական
- խիտ դառնալ, թավանալ ◆ Այդտեղ ծառերը խտանում են և կազմում գրեթե անանցանելի պատնեշ։ (Մուրացան)
- խտությունը մեծանալ, տվյալ տեղում՝ վայրում քանակը աճել՝ ավելանալ՝ բազմանալ, խիտ կերպով բնակեցվել ◆ Երևանի բնակչությունը հսկայական չափերով խտանում է:
- մասերը՝ մասնիկները միմյանց սեղմվել՝ հուպ գալ՝ միաձուլվել, հոծ դառնալ (ծավալի համապատասխան փոքրացումով) ◆ Ճնշման ազդեցությամբ գազը խտանում է:
- թանձրանալ, հեղուկայնությունը նվազել ◆ Կաթը խտացել է:
- խիտ՝ անթափանց դառնալ ◆ Մեգն է խտանում, հոգնած հայերն են փնտրում հանգրվան։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
- մեծ բազմությամբ մի տեղ հավաքվել՝ կենտրոնանալ ◆ Հրապարակում հետզհետե ամբոխը խտանում էր:
- տոգորվել՝ ներծծվել մի բանով, հագենալ ◆ Մթնոլորտը խտացել էր գոլորշինեոով։
- միմյանց մոտենալ, ավելի սեղմորեն տեղավորվել ◆ Խտացե՛ք ու տեղ բացե՛ք կանգնածների համար։
- սեղմ՝ սերտ կերպով հյուսվել՝ միահյուսվել (գործվածքների մասին)
- (փխբ․) համախմբվել, միասնանալ, կուռ միասնություն կազմել ◆ Խտանում են մեր շարքերը ոսոխի դեմ։
- (փխբ․) բազմանալ, աճել, քանակապես ավելանալ ◆ ԱՄՆ-ում օրեցօր խըտանում է գործազուրկների քանակը։
- (փխբ․) սաստկանալ, մեծանալ, ավելանալ, ուժգնանալ ◆ Այդ քաղաքներում ավելի էր խտանում տխրությունս։ Սիլվա Կապուտիկյան ◆ Կեսօրին տապն ավելի խտանում է, և շնչելն անհնարին է դառնում անապատում։
- (փխբ․) իրար գալ, մոտենալ, հավաքվել ◆ Նրա բացված հոնքերը նորից խտացան Սերո Խանզադյան
- (փխբ․) պատկերանալ, ձև՝ կերպարանք ստանալ, մարմնավորվել ◆ Եվ անցյալի ստվերները խտանում են, շոշափելի պատկերների վերածվում։
- (փոխաբերական, անհանձնարարելի) լարվել, շիկանալ ◆ Մթնոլորտը խտանում էր: Դերենիկ Դեմիրճյան
- (փխբ․) արագորեն միմյանց հաջորդել (դեպքերը, իրադարձությունները)
- (փխբ․) ինտենսիվանալ, առավել արդյունավետ՝ լարված դառնալ ◆ Արտադրական պրոցեսները խտանում են ու խթանում պլանների գերակատարումը։
- (փխբ․) հարստանալ, բովանդակալից դառնալ ◆ Կերպարները խտանաում են նորանոր գծերով և ամբողջանում։
- (փխբ․) հստակ դառնալ, կողմնակի՝ անհարիր տարրերից՝ գծերից ազատվել, միատարր դառնալ ◆ Աստիճանաբար խտանում է բնավորությունը, ազատվում խորթ գծերից։
- (արվեստ, արվեստագործություն) ցցուն՝ վառ՝ արտահայտիչ՝ ընդգծված դառնալ ◆ Արվեստագետը խտացած գույներով է պատկերել հերոս նահատակին։
Հոմանիշներ
խմբագրելԱրտահայտություններ
խմբագրել| Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ
խմբագրելԹարգմանություն
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։