ծիտ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [t͡sit]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ ծիտ
վանկեր՝ ծիտ
Ստուգաբանություն
խմբագրելԹերևս բնաձայնական կազմություն։ Աճառյանը վերագրում է կովկասյան ծագում՝ օրինակ բերելով չ-ով (č) սկսվող կովկասյան քարթվելական (վրացերեն) čiti «թռչնակ, սոխակ», մեգրելերեն čiti «թռչնակ, ճնճղուկ», ինգուշերեն čit «ճնճղուկ, ծիտ» բառերը և նշելով, որ հայերեն բառը հանդիպում է միայն կովկասահայ բարբառներում, թեև վրացի բառարանագիր Չուբինաշվիլին վրացերեն բառը փոխառություն է համարում հայերենից։ Քիչ հավանական է բխեցնել հնդեվրոպական աղբյուրից՝ *gēi- «երգել, կանչել» արմատի համար ենթադրելով *g՛-ով տարբերակ (*g՛īd- > ծիտ). հմմտ. լիտվերեն gaodys «աքաղաղ», giedoti «երգել»։
Գոյական
- ճնճղուկ ◆ Կաչաղակներն ու ծտերը թռչկոտում էին ճյուղից ճյուղ, կտցահարում կիսակարմիր կեռասը։ (Ակսել Բակունց)
- (ժղ․) առհասարակ՝ թռչուն ◆ Փոքրիկ ջրային ծտերը միայն ուրախ-ուրախ սավառնում են նույն վտակների վրա։ (Րաֆֆի)
- թռչունի ձագ ◆ Դուն սենյակե սենյակ թռար դեդևուն բույնեն ինկած ծիտի պես։ (Դանիել Վարուժան)
Ածական
- (փխբ․) չափազանց թեթև (կշռով)
- (խոհր․) ճնճղուկազգիների ընտանիքին պատկանող վայրի թռչուն, պատրաստում են տապակած, խորոված կերակուրներ և այլն
Հոմանիշներ
խմբագրել- (կենդբ․) ճնճղուկ, ճնճղիկ, ճնճղիկ, առունծ
- (գվռ․) տե՝ս թռչուն
Արտահայտություններ
խմբագրել- ծտի աչք
- շատ փոքր աման
- սրատես աչք
- ծտի լեղի ունեցող - վախկոտ լինել
- ծտի հետևից փող գցել - շռայլորեն ծախսել
- ծտի նման, ծտի պես
- թեթևությամբ, թեթևորեն
- չափազանց արագ
- ծտի պաշար - տե՛ս ծտապաշար
- ծիտ դառնալ - նիհարելուց քաշով խիստ թեթևանալ
Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։