Հայերեն դարձվածք
- (վառվել, (հզվդ․) կիզել՝ (խսկց․) կրակ տալ՝ դաղել՝ ա/մ (հզվդ․) կրակի բռնել՝ (խսկց․) խորվել, (բրբ․) հոգին կրակը երել) մղկտացնել. հուզում պատճառել ◆ Դաղել է բոլոր բեգերին, վառել է վաշխառուների սիրտը այրել է կուլակների հոգին: Մաթևոս Դարբինյան ◆ Գթությո՜ւն, Պարոն, ընտանյաց հա՜յր եմ. / Զգո՜յշ մերժելու, Ձեր հոգին կ'այրե՜մ: (Ռուբեն Սևակ) ◆ Ամեն րոպեի ձեր սիրտն ու դարդը հոգիս էրում, մաշում էր։ (Խաչատուր Աբովյան) ◆ Օտար մարդ աղբար չ'իլլիր [չի՛լլիր], / Դուն հոգիդ կրակը կու երես: Ակն «Անտունի» ◆ Եվ այժմ հանկարծ այս դժոխք կրա՜կը, որ իր հոգին վառեց. իր զավակների՞ն է սպանել։ ԱՀ. ◆ Եղավ, որ գար դաղեր Զորոյի հոգին ու էրթա՞ր։ Մուշեղ Գալշոյան ◆ Ու թերի բառերով, որոնք կրակի պես կը տաղեն [դաղեն] ունկնդիրներուն հոգին տաղող, ան հրաժեշտ կու տա աշխարհին։ Օշ. ◆ Այս մտածումին ամոթը կը խորվեր իր հոգին: ն ◆ Հազար-հազար արևներով բոցավառ աչքերդ կիզում են հոգիս. հոգիս կիզում են: (Ավետիք Իսահակյան) ◆ Հլա ջահել խիվ եմ, էշխով [«սիրով»] կրակ մի տու իմ հոգին: (Սայաթ-Նովա)
- խղճի դեմ բան(եր) անել ◆ Ու չարոց դավթարը թևի տակ, ուր երեսուն տարի հոգին էրել է, սուտ ու ղորթ [«ճիշտ»] գրել, պիտի գա այժմ հաշիվ տալու։ ԱՀ.
