Հայերեն դարձվածք

  1. մեռնել ◆ - Մնաց երեք ամիս, տասն օր. հոգիս դուրս կգա, մինչև քաշեմ էսքանը։ (Ավետիք Իսահակյան) ◆ Ըսկըսեցեն ինձ խեխտիլը, լիհյա խրեգյ [«հենց քիչ»] ար մնացալ, վըեր հյուքյիս տյուս կյա: ◆ Այդ պատճառով էլ իսկույն դուրս քաշեցի նետը, որպեսզի նրա հետ միասին ելներ և իմ հոգին: (Մուրացան) ◆ Թորիկ Ղուկասին հոգին որ ելլե՝ կինե [գինե, «դարձյալ»] էդ դրամը էվելն էվելոք կը վճարե։ Համ. ◆ - Ինչրու [«մինչև որ»] դուք գուքաք, հոգին կու դուս գա: Սունդ.
  2. սաստիկ չարչարվել ◆ Խեղճ աղքատի հոգին դուրս գա, / Քարից-հողից հաց քամե։ (Ավետիք Իսահակյան) ◆ Ուրիշների հոգին թող դուրս գա. նրա՞ն ինչ։ Վրթանես Փափազյան ◆ - Մեր ավազակներուն մինչև որ բացատրեմ ու հասկցնեմ այս պարզ բաները, հոգիս դուրս կու գա: Աշոտ Հովհաննիսյան ◆ - Ցավ չե՞ս զգար։ Իմ հոգիս կ'ելլե: Տատր. ◆ - Տամլա [դամլա, «կաթիլ»] տամլա խազանին տակը սպասելով հոգիս կ'ելնե, դուն ջուրի պես կը խմես։ Աշոտ Հովհաննիսյան ◆ Անոնց (խաչյալներուն) նայելու և խոսելու ատեն սիրտը դուրս կու գար պատառ առ պատառ։ Վահե Հայկ
  3. ուժասպառվել, հալից ընկնել ◆ Խ՜եղճ Մարգար, հոգին դուրս եկավ Երևանու շուկան պտտելով։ (Պերճ Պռոշյան) ◆ - Շատ մի՛ խոսիր, գրիր, հոգիս դուրս է գալիս: Գիշերն էլ մինչև երկուսը տպարանում եմ անցկացրել։ Ն-Դ ◆ - Ժամ մըն է որ հոգիս ելավ հավան [«հավանգ»] ծեծելով։ Շահան Շահնուր ◆ - Աստված օղորմի ինծի, ծունը թեբեիս, [թեփեիս «ձյունը գլխիս»], հոգիս պիտի էլլա նորեն։ Եր.
  4. հոգնել ◆ - Տանում են բերում, բերում են տանում, մարդու հոգի է դուրս գալիս, դրանց «զավթրին» չի հատնում։ (Ղազարոս Աղայան)

Աղբյուրներ խմբագրել

  1. Պետրոս Սարգսի Բեդիրյան, Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն», 2011։