Հայերեն դարձվածք

  1. նվաճել ◆ Հիշում եմ... այն մարդկանց, ովքեր արյունով ձեռք բերեցին ազատությունը։ «Ավանգարդ» ◆ Մոտ հիսուն տարեկան Մավրինը քսանամյա այս աղջկան ձեռք բերելու և ձեռքում պահելու համար սերենադներ չերգեց նրա պատուհանի տակ։ Գուրգեն Մահարի ◆ Հաստատելու համար այսքան դժվարագնի ձեռք բերած իր նոր իշխանությունը, կ՚որոշե որ Լյուսիեն իր սիրած Ֆուժըռոլին հետ ամուսնանա։ (Գրիգոր Զոհրապ)
  2. արձանագրել (հաջողություն և այլն) ◆ Հանդիպում էր ժողովրդի հետ, ուրախանում նրա ձեռք բերած հաջողություններով։ (Երկու մարշալ մի գյուղից) ◆ Սփյուռքը իր գոյությունը կրնա քաշկռտել միայն վերաշինվող Հայաստանի իրականությամբ և անոր ձեռք բերած հաջողություններով։ Սարուխան
  3. տիրանալ ◆ «Մի՞թե աղա Գրիգոր Մոսեիչի կարողությունը նրա համար ձեռք բերի, որ այժմ այսպես ես մի րոպե անգամ հանգստություն չունենամ»։ Ն-Դ ◆ Հազար զրկանքներով ու անվհատ հաստատամտության հրաշքներով հաջողած էր ձեռք բերել իր արդի դիրքը։ Լևոն Բաշալյան
  4. ձեռքը գցել ◆ -Այ, էն էլ ձեռք կբերենք ու ամեն բան կթամամի [«կլրանա»]։ -Ձեռք կբերեք էդպես շուտ, ա՜յ, չեմ գիտում։ Դերենիկ Դեմիրճյան {{օրն|◆ Պատրաստ է բոլոր դատարկ շինությունները ձեռք բերելու... մեկ ռուբլով։ Երեկոյան Երևան ◆ Այնտեղ կային աղջիկներ, որ բարենիշ ձեռք բերելու համար կ'ենթարկվեին ամեն ստորնության։ Զապել Եսայան
  5. հափշտակել ◆ Խարդախությամբ, ստորությամբ, ոճիրով ձեռք բերած փողերն աղմուկով, պայքարով անցնում են ձեռքից ձեռք։ (Ավետիք Իսահակյան)
  6. ճարել, հայթայթել ◆ Ծեծելով, քիթ ու բերան ջարդոտելով՝ ձեռք էին բերում մի քանի ափ ցորեն կամ ալյուր։ (Վահան Թոթովենց) ◆ Որտեղից կամ ինչ ճանարարհով են ձեռք բերել ապրանքը։ Մուշեղ Գալշոյան ◆ Այս կերպ ձեռք բերած դրամով յոթ հազար պարսիկ գերիներու փրկագինը վճարեց։ ՀրԱրմ
  7. հաջողեցնել, դասավորել ◆ -Քառասուն ղուրուշնոցով հանձնարարական մը ձեռք բերինք: (Պերճ Պռոշյան) ◆ -Շեն մնաս, նախագահ,- ասել են նրանք ու ձեռք բերել ֆոնդավորված շինանյութեր և ուրիշ ապրանքներ։ «ՍՀ» ◆ Մայր Եկեղեցվո շինության հրովարտակը ձեռք բերելով, ամեն խոչընդոտ հարթված չէր ըլլար։ «Զարթոնք»
  8. մի բանի հասնել ◆ Հետագայում աշխարհի չեմպիոնին հաջողվեց նուրբ մանևրներով շոշափելի առավելություն ձեռք բերել:«Հֆ» ◆ Սպիտակներու դեմ պայքարի ժամանակաշրջանին, Նիքիթա ձեռք կը բերե քաղաքական հարցերու մեջ արտասովոր հասունություն։ «Զարթոնք»
  9. գտնել ◆ Պետրոսյանը կարողացավ արագ ձեռք բերել իր երբեմնի մարզավիճակը։ «Հայաստանի ֆիզկուլտուրնիկ» ◆ Այդ վայրկենին տրամադիր էի գրպանիս բոլոր դրամը ապսենդի [աբսենտի] հատկացնել, այդ կենդանի հանելուկին լուծումը ձեռք բերելու համար։ Եր
  10. առնել, գնել ◆ -Շուտով թե ափիոն և թե ծխախոտ, ամեն, ամեն բան դուք օտարներից թանկ գնով, աղաչելով ձեռք պիտի բերեք: Վրթանես Փափազյան ◆ «Նաիրի» մեքենաներ ձեռք բերելու ցանկություն են հայտնել... մի շարք այլ երկրների առևտրական կազմակերպություններ։ Ն. Հարությունյան
  11. ստանալ (հաջողեցնել) ◆ Գերմանացիները ձեռք են բերում միայն այդ սեպագիր արձանագրության պատճենը հանելու իրավունք։ (Նաիրի Զարյան) ◆ Ինչ հիվանդություն ասեք որ ձեռք չբերեցի այդ անիրավ պաղպաղակի երեսից։ Մխիթարյան ◆ -Ա՜յ մարդ... ձիուդ «թուղթ»ը չկրցար ձեռք բերել: Սիմ
  12. վաստակել ◆ Բայց ամենից ավելի համբավ է ձեռք բերել հանճարեղ Շեքսպիրի երեք ամենաբարդ կերպարների համար։ Սամվելյան ◆ Ոմանք այդ ազդեցությունը ձեռք էին բերել «քրտինքով» և մի անգամ ձեռք բերածն արդեն անքակտելի էր։ (Ակսել Բակունց) ◆ Խորագետ ճարտարությամբ ձեռք բերավ ազատամիտ ու ժողովրդական երեսփոխանի անունը։ (Գրիգոր Զոհրապ)
  13. (հնց. ի ձեռն բերել) շահել ◆ Վարազդուխտն էլ կաշվից դուրս էր գալիս նրա վստահությունը ձեռք բերելու Դերենիկ Դեմիրճյան ◆ Հարկ էր որ ամսագիրը ընթերցող հայազգիներուն համակրանքը ի ձեռն բերեր, անոնց հոգիին ու սիրտին մերձենար, ըլլար անոնց հարազատը «Գրական թերթ»

Աղբյուրներ

խմբագրել
  1. Պետրոս Սարգսի Բեդիրյան, Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն», 2011։