ձի
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [d͡zi]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ ձի
վանկեր՝ ձի
Ստուգաբանություն
խմբագրելԲնիկ հնդեվրոպական՝ *g՛heio-՝ *g՛hei-- «արագ, շարժել, քշել» արմատից. հմմտ. հին հնդկերեն háya «նժույգ» (հայ-հնդկական զուգաբանություն)։
Գոյական
- ձիազգիների ընտանիքին պատկանող միասմբակ ընտանի կենդանի, որ ծառայում է որպես բանող ուժ, հեծելու, լծելու, բեռներ կրել և այլն համար
- (խոհր․) օգտագործում են միսը, կաթը, պատրաստում զանազան կերակուրներ, ուտելիքներ, մթերքներ
- շախմատի քարերից մեկը, որ ձիու ձև ունի
Հոմանիշներ
խմբագրել- երիվար, գրաստ, ասպ (հին), անդրուար (հնց․), անդրուվար (հին) (կենտսմբակավորների կարգին, ձիազգիների ընտանիքին պատկանող ընտանի կենդանի) ((որձը)՝ որձաձի, հովատակ, փահլ, այղր (հնց․) (գվռ.), էգը՝ զամբիկ, մատակաձի, մատյան, ճակ, ճայիկ, զարմուհի, սարակ (հնց․), մադիան (գվռ.), նժույգ, ռահվար, արշավաձի, արաբիկ (հեծնելու), գրաստ (բեռնակիր), վարգաձի, ձի վարգուն (կառքին լծելու), բռչո (մանր), ըստ գույների՝ սեավ (սև), ճերմակ, պաշո (սպիտակ), աշխետ (շիկագույն), մողոշիկ (մոխրագույն), շառատ (թխակարմիր), ճանճկեն (սև և ճեմակախառն), ճարտուկ (սպիտակ սևախայտ), կոստընտոտիկ (սպիտակախայտ ոտքերով), մատակախազ, մատակախանձ (չմալած), քածավարոտ (մալած), թաղամսավոր)
Արտահայտություններ
խմբագրել- ձի քշել
- ձին վազեցնել
- հարձակվել
- ձին արձակել - ձին արշավասույր քշել
- ձին ձիավորից վեր բերել - չափազանց համարձակ, աներկյուղ լինել
- ձիու ճանճ- ձիու պես կպձող մարդ
- ձիու ոտ - ներբանային ծռոտություն (բժշկ․)
- ձի վարգուն - տե՛ս վարգաձի (ձի)
- ձին ձիավարից վեր բերող - տե՛ս համարձակ, աներկյուղ
- ձին մեկի վրա քշել - տե՛ս հարձակվել
- (իր) ձին քվել- տե՛ս համառել
- ձիու եղունգ - տե՛ս տատրակ
- ձիու թաթ - ձիու ոտ, ձիու ոտն (սրունք - թաթային հոդի այլաձևություն) (կզմխս․)
- ձիու շաքար - տե՛ս ձիաձետ
- ձիու սամիթ - տե՛ս բոխի
- ձիու ուժ - տե՛ս ձիաուժ
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։