Հայերեն դարձվածք

  1. իրեն նվաստ պահել․ նվաստանալ ◆ -Մեր անունն օր օրի վրա կտարածվի աշխարհի բոլոր կողմերում, բոլորը կխոնարհվեն մեր առջև, գլուխ կտան, կլիզեն մեր փեշերը։ (Շիրվանզադե) ◆ -Ոչ միայն ձանձրալի է, այլև նվաստացուցիչ է այն կյանքը, որ մարդ վայելում է յուր թշնամու առաջ խոնարհելով․ մահն այդպպիսի կյանքից ավելի գերադաս ենք համարում մենք։ (Մուրացան) ◆ Ավելցնեմ անմիջապես որ թագավորներ ու թագուհիներ կը խոնարհին անոր առջև։ ◆ -Մի՛ մերժեր զիս, թագավոր մ’է որ քեզ կը պաղատի, թագ մ’է որ առաջիդ կը ծռի։ Պետրոս Դուրյան ◆ Ճմարիտ, այդպիսի մարդիկ․․․դրսում գետին են լեզում, ամենի առջև ստրկաբաեր թեքվում են, ծալվում, բայց դառնում են բռնակալը իրենց խեղճ ընտանիքի։ (Րաֆֆի) ◆ համեմատության համար՝ - Պենտագոնի կողմն արված բոլոր խոնարհումների ժամանակ․․․ Եր
  2. հպատկվել, ենթարկվել ◆ Այս բոլոր ժողովուրդներից բարձր էր կանգնած ֆրանսիացին ու ստիպում էր նրանց խոնարհվել միայն իր առաջ։ ՍտԱլ․ ◆ Ձյանբերդում միայն մի մարդ կա, որի առաջ խոնարհվում է համառ Սևդոն։ (Ակսել Բակունց) ◆ Ու հոս նստող այս սևազգեստ նվաստ աղջիկը քու ներող սիրույդ առջև կը խոնարհի։
  3. մեկի՝ մի բանի մեծությունն ընդունել ◆ Երկար է շարքը բոլոր անոնց որ խոնարհած են մեծահամբավ հայուն տաղանդին առջև։ «Ջահակիր»
  4. խորին հարգանք, ակնածանք արտահայտել ◆ Հիմա պետք է լավ սովորել ժողովրդից և զինվորներից, խոնարհվել ժողովրդի և զինվորների առաջ, ինչպես խոնարհվում են ուսուցիչների առաջ։ Պերճ Զեյթունցյան ◆ Ես կը լսեմ ու կը խոնարհիմ իր (Պեշիկթաշլյանի) քնարին լույսին առջև։ (Դանիել Վարուժան) ◆ Պետք եղավ զոհեր տալ, որոնց հիշատակին առջև հարգանքով կը խոնարհիմ։ «Զարթոնք» ◆ համեմատության համար՝ Որքան գնում - այնքան խոնարհ, այնքան անհուն և այնքան ջերմ ես խոնարհում եմ քո առջև և՛ սեր, և՛ սիրտն իմ, և՛ քնար։ Եղիշե Չարենց

Աղբյուրներ խմբագրել

  1. Պետրոս Սարգսի Բեդիրյան, Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն», 2011։