շուշա

Հայերեն բարբառային բառ

վանկեր՝ շու•շա 

շուշա 1

1. Արարատյան, Նոր Բայազետ, Թբիլիսի, Ղարաբաղ՝ ապակի ◆ Շուշա չի ոտներս՝ որ թեզ փշրվի (Խաչատուր Աբովյան) ◆ Բաղի փանջարեն շուշա, Բաղի բարն անուշ ա Ահ ◆ Ջառեք շուշի կտորանքը բերին տվին տղին, լցեց իրա քիսակ, էղավ հըմեն անգին քար (Հայ ժողովրդական հեքիաթներ)
2. ապակյա թաս, շիշ ◆ Վեր կալան մի քիչ մազա, մի շուշա արաղ ու գնացին աղջկա հոր շեմքում մի մին թաս աչքալիս խմեցին։ (Պերճ Պռոշյան) ◆ Մարենին ասա միս կարմրացուցե, արաղ, գինիլցի շուշաներաց մեջ։ Գուրգեն Մահարի ◆ Օր մե տղեն առավ շուշե մե ռաղի, գողտուկ մոլի ետևեն գնաց, ելավ մինարի ծեր։ (Հայ ժողովրդական հեքիաթներ)
3. լամպի ապակի ◆ Ետնան լամբի շուշա, տես-տեն..., լեղակ, թել, ասեղ առ, նի տո խուրջինը,օսուքըտ քցի, եք։ (Հայ ժողովրդական հեքիաթներ)
4. Վան՝ ապակյա ապրանջան կամ ակ
5. ապկու նման, ապակենման ◆ Շուշա աչք։
6. (փխբ․) դյուրաբեկ, նուրբ զգայուն սիրտ ◆ Ղաստ արա, շուշետ չկոտրին, չը խփին քար, Սայաթ-Նովա։ (Սայաթ-Նովա)

Արտահայտություններ

1. շուշա ածիլ տալ - Թբիլիսի՝ ապակի գցել տալ, ապակիներ դնել տալ ◆ Ածիլ տվին շուշեն: (Գրիգոր Տեր-Ալեքսանդրյան)
2. շուշա բարձես՝ կտանի - Արարատյան՝ հանգստաբարո՝ խոնարհ՝ հեզ մարդ է ◆ Սարգսին շուշա բարձես՝ կտանի։ Սահակ Ամատունի
3. շուշա քաշել - Խարբերդ, Բալու՝ հիվանդի մեջքին բաժակ գցել, ապակե բաժակներ կպցնել՝ ցավը քաշելու համար
4. շիշեն դնել լզել Սեբաստիա՝
   1. ուտելու մեջ շատ ժլատ լինել, ուտելու ափսոսել
   2. մեկին չափից ավելի պատվել՝ անսահման մեծարել
5. շիշով - ապակեպատ ◆ Մանչուն մե շիշով այվանըմ կը շինե գը։ Մանչը կը դնե էդ այվընի մեջը։ (Հայ ժողովրդական հեքիաթներ)
6. աղջիկը որ կա... շուշա ա, որ կոտրվեց, չի կարկատվիլ - աղջկա բարի անունը եթե կոտրվեց, այլևս հնարավոր չէ վերականգնել, անվանազրկված աղիկը կամ ապակու փշրված փշուրները ոչ ոքի պետք չէ ◆ Ի՞նչ աներ մարդը. աղջիկը որ կա՝ շուշա է, ուր կոտրվեց, չի կարկատվիլ, աղջկա անունն ընկնիլն ու կոտրվիլը մեկ նշանակություն ունի, փշրված կտորտանքն ո՞ւմէ պետք։ (Պերճ Պռոշյան)
7. կոտրված շուշան սաղացնել չի լինի - եղածը եղած է, նախկին վիճակի բերելը անհնար է ◆ -Չէ, էլ անցածն անցավ, կոտրված շուշան սաղացնել չի լինի: (Շիրվանզադե)
8. սիրտը շուշա է, որ կոտրվեց էլ չի սաղնա - վիրավորանքը իր հետքն է թողնում մարդու հոգեկանի վրա ◆ Մարթու սիրտը շուշա է, կոտրվեցա՜վ, ինչքան գուզիս, կպցրու, էլ բաղացնիլը դժար է։ (Գարեգին Սևունց)

շուշա 2

1. տե՛ս շիշակ

Աղբյուրներ

• Հրաչյա Աճառյանի անվան լեզվի ինստիտուտ, Հայոց լեզվի բարբառային բառարան («Նաիրի» հրատարակչություն), Երևան, «ՀՀ Գիտությունների ազգային ակադեմիա», 2001-2002 — 2792 էջ։