ու
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [u]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ ու
Ստուգաբանություն խմբագրել
ու 1 խմբագրել
Գոյական
- փոխարինում է Մեսրոպյան այբուբենի ւ՝ 34-րդ տառին՝ վյունին
- (լեզվբ․) վերին բարձրացման շրթնային պարզ ձայնավոր հնչյուն
- այբուբենի շարքում նոր մտած լինելու պատճառով՝ ու-ն չունի թվային արժեք (նրա բաղադրիչ ւ-ն գրաբառում =7000)
Հոմանիշներ խմբագրել
Արտահայտություններ խմբագրել
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [u]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ ու
Գոյական
ու 2 խմբագրել
- հայկական այբուբենի 34-րդ տառը, որ բռնում է մեսրոպյան այբուբենի ու տառի տեղը, հետին շարքի վերին բարձրացման շրթնայնացած ձայնավոր հնչյունի և համապատասխան հնչույթի գրային նշանը (թվային արժեքից զուրկ է)
Շաղկապ
Ստուգաբանություն խմբագրել
Բնիկ հնդեվրոպական՝ *opi- (*epi > եւ-ի ձայնադարձային ձևը) արմատից։
Բացատրություն խմբագրել
- կապում է իրար հետ նախադասության համազոր անդամները և համադաս նախադասությունները՝ և նշանակությամբ ◆ Ամեն մի գավառ իր օրենքներն ու ավանդությունները ուներ։ (Րաֆֆի) ◆ Մարդիկ, այդ զարմանալի մարդիկ, իրենք են օրենքները հնարել, փաթաթել իրենց վզին ու հաճախ տաոապում են հենց դրանց ձեռքին։ (Է. Ավագյան)
- կապում է իրար հետ միմյանց հաջորդող գործողությունները՝ ապա, որից հետո նշանակությամբ ◆ Համբուրում եմ իմ նախահոր շիրիմը սուրբ ու ծառազարդ ճանապարհով իջնում Ոստան։ Սիամանթո
- գործածվում է նախադասության սկզբում՝ ցույց տալով հետևանքային հարաբերություն՝ և, ուստի նշանակությամբ ◆ -Գնանք որդի, -ասաց նա, -նավ մտնենք։ Ու մտանք։ (Վահրամ Փափազյան)
- գործածվում է բանաստեղծական խոսքում կրկնություններով՝ իմաստի սաստկացման համար ◆ Դու արյան պես խլրտացիր մայր հողի տակ ու խայտացին ծաղիկ ու ծիլ, ու հող, ու քար։ Վահագն Դավթյան
- կրկնությամբ գործածվում է թե՛… թե՛, և՛…և՛ նշանակությամբ ◆ Շատ անգամ դու ինձ անխնդում ու լացացրիր, ու վշտացրիր ԻԳ
- կապում է հակադրական նախադասությունները՝ ժխտելով սպասվող հետևանքը՝ և սակայն, բայց և այնպես նշանակությամբ ◆ Արդեն երեսուն տարեկան ես, հինգ տարի կռիվների մեջ ես ու դեռ չես կարողանում մտածել, թե թշնամու առաջ չպիտի բանալ մեր ներքին գործերը։ (Վահրամ Փափազյան)
- կապում է հակադրական նախադասությունները՝ իսկ նշանակությամբ ◆ Մեկն այստեղ Է մնացել ու մյուսը գնացել Է ցախ բերելու։
- (բնձ.) քամու ոռնոցի՝ սավառնակի հռնդյունի և նման միալար ու տևական սուր ձայների նմանաձայնությունը
Ձայնարկություն
- սաստիկ ցրտից՝ մրսելուց և այլն արձակվող բացականչություն
Հոմանիշներ խմբագրել
- և
- ապա
- և, ուստի
- բայց, և այնպես և սակայն
- իսկ
Արտահայտություններ խմբագրել
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [u]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ ու
Ստուգաբանություն խմբագրել
ու 3 խմբագրել
Գոյական
- սովորաբար երկար է հնչվում, գործածվում է իբրև բնաձայնություն քամու սուլոցի համար ◆ Ո՜ւ-ո՜ւ-ո՜ւ… Քամին է, քամին, Տես ազգամին։ Հովհաննես Թումանյան
- բնաձայնական բառ՝ գայլի ոռնոցը արտահայտելու համար ◆ Տեսնեմ գիլի ոռնոց է. ո՜ւ-ո՜ւ… էս ոռնոցին միացավ ամբողջ խումբը ու սարսափով լցվեց դաշտ։ Հովհաննես Թումանյան
- գործածվում է որոշ մեքենաների ձայնը արտահայտելու համար ◆ Ո՜ւ-ո՜ւ-ո՜ւ… Ձորերում սուլում էր երկաթուղին։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Գիշերը լի էր օդանավերի հռնդյունով, տևական ու չընդմիջվող ձայնով՝ ո՜ւ-ո՜ւ-ո՜ւ: (Հրաչյա Քոչար)
Հոմանիշներ խմբագրել
Արտահայտություններ խմբագրել
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ խմբագրել
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։