ուզել
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [uˈzɛl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ ու•զել
Ստուգաբանություն
խմբագրելԲայ
- կամենալ, ցանկանալ, ներքին պահանջ՝ անհրաժեշտություն՝ մղում զգալ մի բանի ◆ Սովորել՝ աշխատել ուզել: Ջուր ուզել:
- ձգտել, տենչալ, փափագել ◆ Սիրտս մեր սարերը շատ ա ուզում (Ակսել Բակունց)
- պահանջել ◆ Քառասուն բեռ ոսկի խարջ են ուզում Հովհաննես Թումանյան
- խնդրել, խնդիրքով՝ պահանջով դիմել ◆ Դու՞ Էլ ես գործ ուզում (Նար-Դոս)
- համաձայն լինել, հավանել, հաճել ◆ -Չե՛մ ուզում, իմ քորփա էրեխին էն անիրավ աշխարքը մի՛ գցիլ, չե՛մ ուզում Հովհաննես Թումանյան
- հավանել, որպես ամուսին ընտրել ◆ -Եթե այդպես է, ոչ ոքի չեմ ուզի, ոչ ոքի… կմնամ տանը, հեծկլտալեն ասաց (Մարտիրոս Վեսպեր)
- որպես փեսացու կամ հարսնացու ընտրել, ձեռքը խնդրել մեկի ◆ - Քա՜, Զարու՛կ, քեզ կուզեն, ի՞նչ կըսես ՆԹ
- մտադիր լինել, պատրաստվել մի բան անելու ◆ Ուզում էր տնից դուրս գալ, մեկ էլ երկու անծանոթներ ծեծեցին դուռը։
- հարաբերական դերանունների կապակցությամբ կազմում Է որոշյալ դերանունների ու մակբայների նշանակությամբ կապակցություններ, ինչպես՝ ով ուզում է = ամենքը, ամեն մարդ, ինչ ուզում է = ամեն ինչ, բոլորը, ուր ուզում է = ամեն տեղ, ամենուրեք և այլն
Հոմանիշներ
խմբագրել- կամենալ, ցանկանալ, ուզենալ, (բնստ․)՝ կամել, ցանկանալ
- ձգտել, տենչալ, փափագել, բաղձալ, ըղձալ, նկրտել
- պահանջել, առք, առնելիք, պահանջելիք, առնելացուկ (բրբ․)
- պետք, կարիք
- պահանջմունք, պահանջարկ, պահանջք (հզվդ․) պահանջանք, պահանջություն
- հայց (իրավ․)
- տե՛ս պահանջագիր
- խնդրել, հայցել, աղերսել, աղաչել, պաղատել, թախանձել,
- ողոքել, աղերսաբանել, աղոթել, եղձանել, ընդեղձանել, ժտել, րոտել, աղերսանք անել, աղաչանք անել, պաղատանք անել, թախանձանք անել (հնց․)
- դեմ ընկնել, ողորմորալ, պռնկնոտալ, գերեկնալ, գենկեզնալ, բերան ծռել, գոտկից կախ ընկնել, գլուխ ծռել, երես դնել, երես գցել, երես մրել, երես ծռել
- համաձայնել, հոժարել, հաճել
- հավանել, ընտրել, ձեռքը խնդրել
- մտադրվել, պատրաստվել, մտադիր լինել
- տե՛ս կարոտել
Արտահայտություններ
խմբագրել- ուզեմ-չուզեմ (ուզես չուզես և այլն)
- անխուսափելիորեն, անրաժեշտորեն
- ակամա, ակամայից
- ինչ ասել կուզի - ասելն ավելորդ է, ինքնին հասկանալի է
- չի ուզի (ուզե) Կաղապար:խոսկց - հարկավոր չէ, պետք չէ, կարիք չկա
| Խոնարհում | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։