ուրանալ

Հայերեն

• ՄՀԱ՝ [uɾɑˈnɑl]

Դասական ուղղագրութեամբ՝ ուրանալ

վանկեր՝ ու•րա•նալ 

Ստուգաբանություն

Բնիկ հնդեվրոպական՝ *or- «խոսել, կանչել» արմատից (ծիսական բառ). հմմտ. հունարեն άρά «աղոթք, նզովք», լատիներեն ōrō «աղոթել», ռուսերեն орать «գոչել»։ Թերևս բաղարկվել է հնդեվրոպական *ar- «հրաժարվել, ժխտել» արմատի հետ։

Բայ

1. հանձն չառնել, թաքցնել, ժխտել ◆ Հանցանքը` սերը` մասնակցությունը ուրանալ: ◆ Ինչ որ ճիշտ լինի չեմ ուրանալ, եթե մի վատ բան արած լինեմ, կխոստովանեմ։ (Մուրացան)
2. հրաժարվել, բարեկամությունը` առնչությունը` հարազատությունը մերժել, խզել ◆ Ինձ հետ եկողը պիտի ուրանա և՛ մայր, և՛ հայր։ (Վահրամ Փափազյան)
3. համոզմունքներից` դավանանքից` կրոնից և այլնից հրաժարվել` հեռանալ ◆ Նրա հայրը ուրացել է կրոնը։ (Րաֆֆի)
4. անտեսել, մոռանալ, աչքաթող անել ◆ Ինքնին մենք մեր ուրանում ենք փրկություն։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
5. դավաճանել, դավաճանությամբ հակառակորդի` թշնամու կողմն անցնել ◆ Նրանք իրեն համարում են կոլեկտիվն ուրացող մարդ։ (Հրաչյա Քոչար)
6. ժխտել, պարտքը՝ պարտավորությունը և այլն մերժել՝ ժխտել ◆ Տո՛, բաս ուզում ես փողս ուտի, ուրանա: (Վահրամ Փափազյան)
7. մի բանից ետ կանգնել, հրաժարվել, ձեռք վերցնել ◆ Աշխարհն ուրացած և կյանքից հրաժարված աբեղաները աշխատում էին հարստանալ։ (Րաֆֆի)

Հոմանիշներ

1. ժխտել, հրաժարվել, հետ կանգնել, քարին քսել
2. հրաժարվել, մերժել, խզել
3. հրաժարվել, հեռանալ, դրժել
4. (կրոն․) դավանափոխվել, հավատը ուտել
5. անտեսել, մոռանալ, աչքաթող անել
6. դավաճանել
7. մերժել, ժխտել, սառույցի վրա գցել, սառցին գրել, պաղին գրել, եղունգի վրա գրել, (գվռ․)` կունդ անել, կտուցը քարին քսել, բերանը սրբել, եղունգի վրա գրել
8. ուխտադրժել, երդմնադրժել, խոստմնադրժել, ուխտազանցել, երդմնազանցել, , խոստմնազանցել, ուխտադրուժ լինել, ուխտազանց լինել, երդմնազանց լինել, խոստմնազանց լինել, երդմնադրուժ լինել, խոստմնադրուժ լինել

Արտահայտություններ

1. կաթն ուրանալ - մոր կամ հայրենիքի հանդեպ ապերախտ գտնվել
2. մերը մանուկն ուրանալ - մեծ աղետի հետևանքով իրարանցման մեջ ընկնել, իրենց կորցնել

Խոնարհում

Անորոշ դերբայ ուրանալ Ենթակայական դերբայ ուրացող Հարակատար դերբայ ուրացած Համակատար դերբայ ուրանալիս Անկատար դերբայ ուրանում Վաղակատար դերբայ ուրացել Ապակատար դերբայ ուրանալու Ժխտական դերբայ ուրանա անձ եզակի հոգնակի առաջին երկրորդ երրորդ առաջին երկրորդ երրորդ Սահմանական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Անկատար ներկա ուրանում եմ ուրանում ես ուրանում է ուրանում ենք ուրանում եք ուրանում են Անկատար անցյալ ուրանում էի ուրանում էիր ուրանում էր ուրանում էինք ուրանում էիք ուրանում էին Ապակատար ներկա ուրանալու եմ ուրանալու ես ուրանալու է ուրանալու ենք ուրանալու եք ուրանալու են Ապակատար անցյալ ուրանալու էի ուրանալու էիր ուրանալու էր ուրանալու էինք ուրանալու էիք ուրանալու էին Վաղակատար ներկա ուրացել եմ ուրացել ես ուրացել է ուրացել ենք ուրացել եք ուրացել են Վաղակատար անցյալ ուրացել էի ուրացել էիր ուրացել էր ուրացել էինք ուրացել էիք ուրացել էին Անցյալ կատարյալ ուրացա ուրացար ուրացավ ուրացանք ուրացաք ուրացան Ըղձական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Ապառնի ուրանամ ուրանաս ուրանա ուրանանք ուրանաք ուրանան Անցյալի ապառնի ուրանայի ուրանայիր ուրանար ուրանայինք ուրանայիք ուրանային Պայմանական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Ապառնի կուրանամ կուրանաս կուրանա կուրանանք կուրանաք կուրանան Անցյալի ապառնի կուրանայի կուրանայիր կուրանար կուրանայինք կուրանայիք կուրանային Հարկադրական եղանակ ես դու նա մենք դուք նրանք Ապառնի պիտի ուրանամ պիտի ուրանաս պիտի ուրանա պիտի ուրանանք պիտի ուրանաք պիտի ուրանան Անցյալի ապառնի պիտի ուրանայի պիտի ուրանայիր պիտի ուրանար պիտի ուրանայինք պիտի ուրանայիք պիտի ուրանային Հրամայական եղանակ դու դուք Ապառնի ուրացի՛ր ուրացե՛ք

Թարգմանություններ
անգլերեն՝ abjure, disavow, deny, disown գերմաներեն՝ դանիերեն՝ թուրքերեն՝ իսպաներեն՝ իտալերեն՝ հոլանդերեն՝ հունարեն՝ շվեդերեն՝ պորտուգալերեն՝ ռուսերեն՝ отрекаться (ru) ‎(otrekatʹsja), отречься (ru) ‎(otrečʹsja), отступаться (ru) ‎(otstupatʹsja), отступиться (ru) ‎(otstupitʹsja) վրացերեն՝ ֆրանսերեն՝

Աղբյուրներ

• Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
• Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
• Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
• Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։