ուրանալ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [uɾɑˈnɑl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ ուրանալ վանկեր՝ ու•րա•նալ
Ստուգաբանություն
խմբագրելԲնիկ հնդեվրոպական՝ *or- «խոսել, կանչել» արմատից (ծիսական բառ). հմմտ. հունարեն άρά «աղոթք, նզովք», լատիներեն ōrō «աղոթել», ռուսերեն орать «գոչել»։ Թերևս բաղարկվել է հնդեվրոպական *ar- «հրաժարվել, ժխտել» արմատի հետ։
Բայ
- հանձն չառնել, թաքցնել, ժխտել ◆ Հանցանքը` սերը` մասնակցությունը ուրանալ: ◆ Ինչ որ ճիշտ լինի չեմ ուրանալ, եթե մի վատ բան արած լինեմ, կխոստովանեմ։ (Մուրացան)
- հրաժարվել, բարեկամությունը` առնչությունը` հարազատությունը մերժել, խզել ◆ Ինձ հետ եկողը պիտի ուրանա և՛ մայր, և՛ հայր։ (Վահրամ Փափազյան)
- համոզմունքներից` դավանանքից` կրոնից և այլնից հրաժարվել` հեռանալ ◆ Նրա հայրը ուրացել է կրոնը։ (Րաֆֆի)
- անտեսել, մոռանալ, աչքաթող անել ◆ Ինքնին մենք մեր ուրանում ենք փրկություն։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
- դավաճանել, դավաճանությամբ հակառակորդի` թշնամու կողմն անցնել ◆ Նրանք իրեն համարում են կոլեկտիվն ուրացող մարդ։ (Հրաչյա Քոչար)
- ժխտել, պարտքը՝ պարտավորությունը և այլն մերժել՝ ժխտել ◆ Տո՛, բաս ուզում ես փողս ուտի, ուրանա: (Վահրամ Փափազյան)
- մի բանից ետ կանգնել, հրաժարվել, ձեռք վերցնել ◆ Աշխարհն ուրացած և կյանքից հրաժարված աբեղաները աշխատում էին հարստանալ։ (Րաֆֆի)
Հոմանիշներ
խմբագրել- ժխտել, հրաժարվել, հետ կանգնել, քարին քսել
- հրաժարվել, մերժել, խզել
- հրաժարվել, հեռանալ, դրժել
- (կրոն․) դավանափոխվել, հավատը ուտել
- անտեսել, մոռանալ, աչքաթող անել
- դավաճանել
- մերժել, ժխտել, սառույցի վրա գցել, սառցին գրել, պաղին գրել, եղունգի վրա գրել, (գվռ․)` կունդ անել, կտուցը քարին քսել, բերանը սրբել, եղունգի վրա գրել
- ուխտադրժել, երդմնադրժել, խոստմնադրժել, ուխտազանցել, երդմնազանցել, , խոստմնազանցել, ուխտադրուժ լինել, ուխտազանց լինել, երդմնազանց լինել, խոստմնազանց լինել, երդմնադրուժ լինել, խոստմնադրուժ լինել
Արտահայտություններ
խմբագրել- կաթն ուրանալ - մոր կամ հայրենիքի հանդեպ ապերախտ գտնվել
- մերը մանուկն ուրանալ - մեծ աղետի հետևանքով իրարանցման մեջ ընկնել, իրենց կորցնել
| Խոնարհում | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։