սևանալ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [sɛvɑˈnɑl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ սե•վա•նալ
Ստուգաբանություն
խմբագրելԳոյական
- սև գույն ստանալ, սևագույն դառնալ ◆ Սենյակի պատերը ծխից սևացել Էին։
- արևից այրվելով՝ կիզվելով մուգ՝ թուխ գույն ստանալ, արևայրուքի ազդեցությամբ թխանալ։ ◆ Նրա շարմաղ երեսն այրվի, սևանա (Ղազարոս Աղայան)
- սև գույնով առանձնանալ՝ ուրվագծվել, սևին տալ, երևալ, նշմարվել (սևագույն բանի մասին) ◆ Բլրի գլխին սևացավ… ցուլը և բուղակռվով վիթխարիացավ (Հակոբ Մանանդյան): ◆ Հեռվում սևացավ սևազգեստ կանանց խումբը։
- ձյունի հալվելով՝ ձյունեղեն կամ սառցեղեն ծածկույթից ազատվելով՝ հերկվելով և այլն սև գույնով երևալ (հողի, դաշտի և այլն մասին) ◆ Լծեց իր ձին… հսկայական դաշտի կեսը մի անգամից սևացավ(Մկրտիչ Խերանյան)
- (փխբ․) սև՝ մռայլ՝ տխուր դառնալ, սգալի լինել՝ դառնալ (օրը, կյանքը, սիրտը և այլն բառերի հետ) ◆ Սևացել Է իմ օրը։
- մթանալ, ամպով՝ թուխպով ծածկվել՝ պատվել ◆ Հավաքվում, կուտակվում են մրրկային ամպեր, երկինքը սևանում Է (Ղազարոս Աղայան)
- (փխբ․) սև աղվամազով ծածկվել՝ պատվել ◆ Վերևի շրթունքը մի քիչ սևացել Է և իրեն փեսացու Է կարծում Սերո Խանզադյան
- (փխբ․) բուռն հուզմունքից (զայրույթից, ամոթից, նախանձից և այլն) դեմքը սևին տվող կարմրություն ստանալ, հուզմունքից դեմքը սևագույն դառնալ ◆ Վասակը սևացավ զայրույթից Դերենիկ Դեմիրճյան
- կեղտոտվել, կեղտից գույնը սևին տալ ◆ Մի ձեռք շոր ունեն, հագնում են այնքան, մինչև սևանա (Ակսել Բակունց)
- (փխբ․) խավարել, մութով պատվել, մթնել ◆ Իմացիր, որ այս թղթերի մեջ Էլ կկորչես, աշխարհը կսևանա (Բոգդան Վերդյան)
Հոմանիշներ
խմբագրել- սևագունել, սևագնել, ածխանալ (փխբ․), արջնանալ (հնց․)
- թխանալ, թխագունել
- մթնել, մթագնել, խավարել
- տե՛ս մռայվել, տխրել, թախծել, տչտմել, տխրանա, տխրագունել, մռայլվել, (հզվդ․), խոմարել, կղծկել, (գվռ․), տմնել, մռթնել, առնվել, թառել, թրթշնել, սևակնել, սևասրտել, սևոտել, անտրամադիր լինել, տրամադրություն ընկնել, տրամադրությունը գցել, ականջը կախել, երեսը կախել, երեսը կիտել, երեսը թթվացնել, մռութը կախել, մռութ անել, մռութը երկարացնել, մռութը քաշ գցել, նոթերը կիտել, պռոշները կախ գցել, քիթը կախ գցել , քիթ ու մռութ անել, թևերը կախ գցել, սիրտ չունենալ, սրտից արյուն գալ, սրտից արյուն երթալ, սիրտը կտոր-կտոր լինել, սիրտը մորմոքել, գլուխը կախ անել, գլուխը կախ գցել, գլուխը կախել, գլուխը քաշ անել, քաշ գցել, խինդը լացել, եռք ու կրակով մնալ, ժանգառքը կախել, ժանգերը խառնել, դեմքը մթել, թել ու դերձան դառնալ, վիզը ծռել, փուշ թողնել, փուշը տալ
- տե՛ս մթանալ, թխպակալել
- տե՛ս կողտոտվել, աղտոտվել
Արտահայտություններ
խմբագրել| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։