Հայերեն դարձվածք

  1. ((խսկց․) վերևեն մտիկ անել, (բրբ․) հավայեն [«օդից»] աշել, (արևմտհ․) վերեն դիտել մեկի՝ մի բանի նկատմամբ գոռոզ դիրք բռնել, ամբարտավանել ◆ -Վերևից են նայում մեզ... ստորնագույն են համարում, գոռոզ ազգ է, գոռոզ ոգի։ Դերենիկ Դեմիրճյան ◆ Զարմանում էր, թե ինչպես համաձայնից դառնալ մի մարդու կին... որի նմաններին նայել էր վերից, ինչպես վայել էր իր նման ազնվազարմ ու հպարտ մեկին։ Սերո Խանզադյան ◆ Կարենալով վերեն, շա՜տ վերեն նայիլ այնպիսի մարդոց վրա, որոնց մինչև այն ատեն վարեն, շատ վարեն նայիլ տրված էր իրեն։ Եր ◆ Այս տիպի սնոպը [սնոբը, «քաղքենին»] կ՚աշխատի վերեն դիտել իր շրջապատը և չհարաբերիլ «խեղճ հասարակության» հետ։ Պերճ Թերզյան ◆ -Ինձ հետ մեծամտորեն էր խոսում, ինձ վրա բարձրից էր նայում: «Ավանգարդ» ◆ -Կ'ուզեի գիտնամ ինչ տարբերություն կամ քու և իմ մեջս, որ այս աստիճան բարձրեն կը նայիս վրաս։ Լևոն Շանթ ◆ Հրեն Սերոբը ո՞նց է ոտը ձգում, կառավարչի հետ հավասար է ժաժ գալիս, Մուկուչին էլ վերևից է մտիկ անում: ՄԱր ◆ -Երբ այդքան զարգացար, որ հիմա էլ հավայեն կաշես: Գանթիադի
  2. մեկին՝ մի բանի արհամարհանքով վերաբերվել ◆ Բանինն ավելի շատ զզվում է իր ժողովրդից, արհամարհում, վերևից նայում: Երեկոյան Երևան ◆ Կոտրվեց շնիկի գոռոզությունը, մարդկանց ու կենդանիներին նա այլևս չէր նայում արհամարհանքով, վերևից: (Վախթանգ Անանյան) ◆ Ուզեցին նորեն ֆրանսական ձևերը ընդօրինակել և Հայ արժեքներուն վրա վերեն նայիլ: Արշակ Չոպանյան ◆ Սկզբում համադասարանցիները բարձրից էին նայում ռեփի սպիտակամորթ կատարողին։ «Եթեր»
  3. պատշաճ լրջությամբ չվերաբերվել, խորքերը չգնալ ◆ Հոգնած քաղքենու նման վերևից նայեց իր ժամանակին, կենցաղավարական օրենքներով համեմեց իր սլաքները։ (Վահրամ Փափազյան) ◆ Կազմակերպական աշխատանքներուն վերեն նայող և կուսակցական առօրյան արհամարհող Հրոն չկար։ Անդրանիկ Ծառուկյան ◆ Հոն իր հակազդեցությունը զուսպ է... վերեն կը նայի հարցերուն։ Գրիգոր Շահինեան
  4. վեր կանգնել, չմանրանալ, մեծահոգություն հանդես բերել ◆ Նայում եմ ես բարձրից, բարձրից, բարձունքներից / Ու չեմ տեսնում մանրը, գորշը, կոշտը՝ ցածում։ Սիլվա Կապուտիկյան ◆ Ապրեցար փիլիսոփայի մը պես, վերեն նայեցար մարդկային փոքրոգություհներուն, ներող եղար միշտ։ «Զարթոնք» ◆ Այլևս մարդոց և իրերուն հանդեպ կրնա նայիլ հեռուեն ու բարձրեն, խաղաղ ժպիտով կամ փիլիսոփային հեգնանքովը։ Անդրանիկ Ծառուկյան

Աղբյուրներ խմբագրել

  1. Պետրոս Սարգսի Բեդիրյան, Հայերեն դարձվածքների ընդարձակ բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարանի Հրատարակչություն», 2011։