վիշապ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [viˈʃɑp]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ վիշապ
վանկեր՝ վի•շապ
Ստուգաբանություն
խմբագրելՓոխառություն իրանական աղբյուրից՝ *vešāp. հմմտ. ավեստերեն višāpa:
Գոյական
- ամպրոպային չար ոգի, փոթորկի անձնավորումը, որ աշխատւմ է կլանել արեգակը (դիցբ․)
- պտուտահողմի անձնավորումը, սատանի քամի, թաթառ
- թևավոր առասպելական հրեշ, որ կլանում է մարդկանց ու կենդանիների (առասպ.)
- առհասարակ, հրեշ, դև (առասպ.)
- վիշապօձ
- օձի շապկով հրեշանման մարդիկ, որոնք ապրում էին քարայրներում և իբրև թե իրենց զորքերով միմյանց դեմ էին կռվում (առասպ.)
- ծովային հրեշ (առասպ.)
- վիշապակերպ թևավոր արձաներ, որ կանգնեցվում էին շենքի գլխավոր մւտքի արջև (պատմ. ճրտրպ.)
- ձկան կերպարանքով մեծ քարե արձան, որպես պաշտամունքային սրբություն (պատմ.)
- արևադարձային երկրներում ծառերի վրա ապրող մողես (կենդբ.)
- չարագործ, արյունարբու մարդ, հրեշ (փխբ․)
- հյուսիսային երկնակամարի համաստեղություներից մեկը, որը գտնվում է մեծ արջի մոտ (աստղգ.)
Բացատրություն
- (ճրտրպ․) (շին․) պաշտվել է իբրև ջրային տարերքի, պտղաբերության ու հարստության հովանի, իսկ ավելի ուշ դարձել ահեղություն, իշխանության խորհրդանիշ
Հոմանիշներ
խմբագրել- հրեշ, հրակոն (դից.), հուշապ, լևիաթան (ամպրոպային չար ոգի) (հնց.)
- հրեշ, դև (թևավոր առասպելական հրեշ, որ կլանում է մարդկանց ու կենդանիների) (առսպ.)
- ծովահրեշ (ծովային հրեշ) (առսպ.)
- հիդրա (բազմագլխանի)
- տե՛ս պտտահողմ, թաթառ
- տե՛ս վիշապօձ
- տե՛ս չարագործ
- վիշապաքար (վիշապի կերպարանքով պաշտամունքային քարե արձան) (հնգ.)
Արտահայտություններ
խմբագրել- վիշապ թագավոր - տե՛ս վիշապ օձ
- վիշապ ձուկ - կետանման ջրային կենդանի, 20-30 մետր երկարությամբ
- վիշապ քամի - պտտահողմ
- վիշապ օձ - անթույն օձերի կարգին պատկանող շատ խոշոր օձ (ապրում է Հարավային Ամերիկայում և Մադագասկարում) վիշապօձ (բոա)
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | վիշապ(ը) | վիշապներ(ը) |
| Սեռ. | վիշապի | վիշապների |
| Տր. | վիշապի(ն) | վիշապների(ն) |
| Հայց. | վիշապ(ը) | վիշապներ(ը) |
| Բաց. | վիշապից | վիշապներից |
| Գործ. | վիշապով | վիշապներով |
| Ներգ. | վիշապում | վիշապներում |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Ս․ Գասարջյան, Ճարտարապետական և շինարարական տերմինների ռուս-հայերեն և հայ-ռուսերեն բացատրական բառարան, Երևան, 2007 — 572 էջ։