տաքանալ
.
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [tɑkʰɑˈnɑl]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ տա•քա•նալ
Ստուգաբանություն խմբագրել
Բայ
- ջերմության ազդեցությամբ տաքության աստիճանը բարձրանալ, սառը վիճակից տաքի փոխվել, ջերմությունն ավելանալ, տաք դառնալ ◆ Ջուր էր տաքացնում, որ գլուխը լվանա։
- այլևս չմրսել, ջերմության ազդեցությամբ այլևս ցրտություն չզգալ, մարմինը՝ իրեն տաքացնել ◆ Քիչ էր մնում ցրտից սառչեի, եկա մի քիչ տաքանամ: Հովհաննես Թումանյան
- եղանակը տաք դառնալ, ցրտերն անցնել, օդի ջերմաստիճանը բարձրանալ ◆ Օրերը տաքանում էին։
- (փխբ․) գրգռվել, հուզվել ◆ Վիճողներն ավելի ու ավելի էին տաքանում:
- (փխբ․) սաստկանալ, բորբոքվել, թեժանալ ◆ Քեֆը՝ ուրախությունը՝ վեճը տաքանալ:
- (փխբ․) ջերմ զգացումներ տածել, սիրտը կպչել մեկին՝ մի բանի ◆ Նա էլ, չնայելով, որ սաստիկ
տաքացած է ինձ վրա (այնպես, ինչպես ես եմ տաքացած նրա վրա), ինձ չի սիրում։ (Հ. Սենկևիչ) ◆ Իր նոր պաշտոնի վրա շատ է տաքացել:
- (փխբ․) ոգևորվել, բորբոքվել ◆ Ու տաքանում են տղերքը սաստիկ, փեշերը հավաք խրում են գոտին։ Հովհաննես Թումանյան
- մարմնի որևէ մասում տաքություն զգալ (հարվածից, բորբոքումից) ◆ Աչքի տակը հարվածից տաքացել էր։ (Ակսել Բակունց)
- (փխբ․) որևէ տեղում սնվել՝ մեծանալ՝ խնամվել, որևէ մեկի հովանավորությամբ իր համար ապահով՝ բարձր դիրք ստեղծել, հաստատուն դիրքի հասնել, տաք տեղ գտնել ◆ Մեծ հույս էին դրել հունաց ծառայության մեջ տաքացած հայ իշխանին։ Դերենիկ Դեմիրճյան
- (փխբ․) հոգեպես բավականություն զգալ, հոգին ուրախությամբ՝ մխիթարությամբ՝ հույսով լցվել ◆ Սահակ դային… տաքանում էր երազով։ Համո Սահյան
Հոմանիշներ խմբագրել
- ջերմանալ, ջեռանալ, շողանալ (հնց․), տաքել (հզվդ․), լսռնել (գվռ․)
- տաքել
- տե՛ս հուզվել
- տե՛ս թեժանալ
- տե՛ս հրապուրվել
- տե՛ս ոգևորվել
- տե՛ս մոլեգնել
- տե՛ս զայրանալ
Արտահայտություններ խմբագրել
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
| |
Աղբյուրներ խմբագրել
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։