տոպրակ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [tɔpˈɾɑk]
վանկեր՝ տոպ•րակ
Ստուգաբանություն
խմբագրելՓոխառություն թյուրք-թաթարական աղբյուրից. հմմտ. թաթարերեն tubrak, թուրքերեն dobra:
Գոյական
- կտորից կարած կամ գործած պարկ ◆ Ծառաները տոպրակները պառկեցրին ապառաժի ծայրին, տակից բռնեցին ու միջի եղածը շուռ տվին դեպի ծովը։ Վրթանես Փափազյան ◆ Գուսանները հանեցին նվագարանները մետաքսե տոպրակներից։ Դերենիկ Դեմիրճյան
- տոպրակի տարողությունն իբրև չափ ◆ Իջնում է այգին ու ինքն իր ձեռքով տասը տոպրակ կորեկ շաղ տալիս։ Հովհաննես Թումանյան
- թղթի փոքրիկ քսակ ◆ Մրգի տոպրակ:
- ձագարաձև փաթաթած թուղթ, որի մեջ լցնում են գնորդին վաճառած ապրանքը
- (փխբ․) մարդու մաշկիn՝ առավելապես դեմքին գոյացած ծալքավոր ուռուցք ◆ Հարվածներից աչքերի տակ տոպրակներ էին գոյացել։ ◆ Աչքերի տակ տոպրակներ էին կախվել։ Դերենիկ Դեմիրճյան
- (փխբ․) գործածվում է մի շարք կապակցություններում՝ մի բան իր մեջ շատ պարունակող՝ ունեցող իմաստով ◆ Գիտության՝ իմաստության տոպրակ, բարության տոպրակ, մեղքի տոպրակ:
- (ժղ․) գլուխ, խելք, կարկաժ ◆ Տոպրակը դատարկ մարդ է։ ◆ Տոպրակը չի գործում։
- (ծծկբ․) գրպան
- (խոհր․) ձավարեղեն և այլն պահելու հարմարանք
Հոմանիշներ
խմբագրել- պարկ, (հզվդ․) շմբոց, տուրիկ
- քուրձ
- մախաղ
- դեղանի
- երգաբ, բակեղեթ, խուրջին
- պարզոն
- քսակ
Արտահայտություններ
խմբագրել- տոպրակ դառնալ - սաստիկ նիհարել, կաշին ու ոսկորը մնալ
- տոպրակը դատարկվել - խոսակցությունը՝ խոսելիքը սպառվել, այլևս խոսելու նյութ չունենալ
- տոպրակը թափ տալ մեկի - միամիտ մեկին խոսեցնելով գաղտնիքներն իմանալ
- տոպրակի պանիր - մակարդված և շիճուկից հանած պանիրը տոպրակի մեջ լցնելով և ճնշոցի տակ դնելով պատրաստվող պանրատեսակ
- տոպրակի պես կախվել - դատարկ տոպրակի նման կախվել (առավելապես հագուստի մասին՝ երբ մեկի վրա շատ լայն ու մեծ է լինում)
- գինու տոպրակ - սաստիկ հարբեցող
- գիտության տոպրակ (հեգն․)
- շատ գիտելիքներ ունեցող
- գիտելիքների պաշար ◆ Նա դատարկեց իր գիտության ամբողջ տոպրակը: (Շիրվանզադե)
- խելքի տոպրակ (հեգն․) - գլուխը դատարկ, անխելք, հիմար ◆ Հո՛, հո՛, հո՛, հո՛- վխվխաց Մարտիրոսը, - երեք հազարը ածուխն է, խելքի՛ տոպրակ: Դերենիկ Դեմիրճյան
- մեղքի տոպրակ - մեղքով լի, շատ մեղավոր մարդ
- ոսկու տոպրակ, փողի տոպրակ (արհմրհ․) - հարուստ, բայց անխելք մարդ
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | տոպրակ(ը) | տոպրակներ(ը) |
| Սեռ. | տոպրակի | տոպրակների |
| Տր. | տոպրակի(ն) | տոպրակների(ն) |
| Հայց. | տոպրակ(ը) | տոպրակներ(ը) |
| Բաց. | տոպրակից | տոպրակներից |
| Գործ. | տոպրակով | տոպրակներով |
| Ներգ. | տոպրակում | տոպրակներում |
| Բաղադրյալ բառեր | |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։