քաղցր
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [kʰɑʁt͡sʰɾ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ քաղցր
վանկեր՝ քաղ•ց(ը)ր
Ստուգաբանություն խմբագրել
Բնիկ հնդեվրոպական՝ *dlk-s-k՛-u արմատից. հմմտ. լատիներեն dulkis «քաղցր», հունարեն γλνκός, գոթերեն suts «քաղցր»։
Ածական
- շաքարին՝ մեղրին և այլնին հատուկ ախորժելի համ ունեցող, քաղցրահամ ◆ Իմ նազելուց քաղցր բուրմունք հետդ բեր։ (Ավետիք Իսահակյան)
- ոչ դառն, դառնություն չունեցող
- շաքարով՝ մեղրով՝ ռուպով և այլնով պարաստված, մեջը (կամ հետը) մեղր՝ շաքար և այլն խառնած
- զգայարանների համար դուրեկան՝ հաճելի՝ շոյող, սիրալիր ◆ Քաղցր էր թռչունների վաղորդյան աղմուկը։ (Րաֆֆի)
- բարի բարյացակամ բարեբարո ◆ Ի՜նչ քաղցր մարդ է դա։ (Նար-Դոս)
- հարազատ, թանկագին, մտերիմ
- սրտին մոտ, հոգեհարազատ ◆ Անցյալի քաղցր հիշատակները չամոքեցին նրա վշտերը։ (Մուրացան)
- լավ, հաճելի, երջանիկ, երջանկավետ
- հոգեկան հաճելի զգացումով լցնող՝ համակող, երջանկության զգացումով տոգորող
- անդորր, խաղաղ ◆ Ա՜խ, տվեք ինձ քաղցր մի քուն։ Հովհաննես Հովհաննիսյան
- քաղցր համ ունեցող ◆ Պեգասը գջլում էր սպիտակ կամ կարմիր առվույտից, ընտրելով ավելի քաղցրերը: (Ղազարոս Աղայան)
- (խոհր․) տե՛ս անուշ
Հոմանիշներ խմբագրել
- քաղցրահամ, ախորժահամ, անուշահամ, արևահամ, դյուրահամ, համեղ, անուշ, մեղրակաթ, մեղրածոր, մեղրածորուն, մեղրաճաշակ, մեղրահոս, մեղրահոսան, քաղցրորակ, քաղցրունակ,
- տե՛ս ախորժելի
- տե՛ս սիրալիր
- տե՛ս բարյացակամ
- տե՛ս սիրելի
- տե՛ս երջանիկ
- տե՛ս քաղցրալուր
- տե՛ս մեղմ
- դաշն, սերտ բարեկամական
Գոյական
- քաղցրավենիք
Հոմանիշներ խմբագրել
- տե՛ս քաղցրավենիք
Արտահայտություններ խմբագրել
- քաղցր աչք ունենալ, քաղցր աչքով նայել - բարյացակամ լինելը
- քաղցր ջուր
- աղային պարունակությունից զուրկ ջուր
- օշարակ
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ խմբագրել
- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։