Կաղապար:Օրվա բառ/Մայիսի 11, 2015 թ.
խելք գո
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [χɛlkʰ]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ խելք
վանկեր՝ խելք
Ստուգաբանություն
Թերևս բնիկ հնդևրոպական՝ *(s)k(h)el- «խելք, կարողություն, վարպետություն» արմատից, որ կապում են *(s)kel- «կտրել, հատել, անջատել» արմատի հետ (խել < *khel-). հմմտ. հին հնդկերեն kalā «արվեստ», նորվեգերեն, շվեդերեն skalle «գանգ», հին իսլանդերեն skilja «տարբերել, հասկանալ», անգլերեն skill «վարպետություն, կարողություն»:
Գոյական
- մարդու մտածելու՝ դատելու և ըմբռնելու ունակությունը՝ կարողությունը ◆ Փառաբանում էին նրա քաջությունը, խելքը, մեծահոգությունը, իմաստությունը:Հովհաննես Թումանյան
- որևէ հասարակական շերտի՝ դասի և այլն ընդանուր մտածողություն՝ գիտակցություն՝ միտք ◆ Գյուղացու խելք: Հայի խելք:
- (փխբ․) այն հասարակությունը, որը իբրև ընդհանրություն տիրապետում է նման մտածողության ◆ Այդ ամենը ստեղծել է պարզ աշխատավոր մարդու խելքը:
- (ժղ․) ուղեղ
- (փխբ․) խորամիտ՝ խորաթափանց՝ շատ խելացի մարդ ◆ Դա կառավարության մեջ լավագույն խելքերից մեկն է:
- (փխբ․) կարծիք ◆ Քո խելքով Վարդանը գնացել էր կոլխոզնիկներին ցորեն բերելու: (Քրիստափոր Թափալցյան) ◆ Իմ խելքով մարդ իր բախտավորությունը տանուլ է տալիս, երբ կորցնում է իր հարազատ օջախը: Սերո Խանզադյան
Հոմանիշներ
- մտածողություն, գիտակցություն, բանականություն, միտք, հանճար (բնստ․), (ժղ․) գլուխ, ուղեղ,
- կարծիք, տեսակետ, տեսանկյուն, հայեցակետ, համոզմունք, հայացք