Կաղապար:Օրվա բառ/Նոյեմբերի 28, 2015 թ.


եղջյուր գո

Հայերեն

Դասական ուղղագրութեամբ՝ եղջիւր

վանկեր՝ եղջ•յուր 

Ստուգաբանություն

Բնիկ հնդեվրոպական, բայց վերականգնումը դժվարությունների է հանդիպում. *k՛er- «վերնամաս, գլուխ, եղջյուր, գագաթ» արմատից ենթադրված *k՛reuer- կամ *k՛reuro- նախաձևի դեպքում ենթադրում է *k՛r-ի նույնպիսի զարգացում, ինչպես *bhr-ի դեպքում (աղբյուր և եղբայր բառերում), որ քիչ հավանական է. անհավանական է նաև խեթերեն *karauar «եղջյուր» և հայերեն եղջյուր բառերի համար *ghr-ով նախաձևի վերականգնումը (փոխանակ *k՛r-ով նախաձևի):

Գոյական

  1. պինդ` ոսկրային կազմությամբ ցցունք որոշ կենդանիների գլխի վրա, պոզ, կոտոշ ◆ Դռան ճակատին մեխել են պախրայի գլուխը՝ ճյուղավոր եղջյուրներով: (Ակսել Բակունց) ◆ Ուռենիների թավուտներից դուրս հարձակվեցավ մի ահագին եղջերու ծանր, բազմաճյուղ եղջյուրներով: (Րաֆֆի)
  2. եղջերյա անոթ` գինի խմելու համար ◆ Մելանյան գինի խմելու եղջյուրներն էր մաքրում: (Րաֆֆի)
  3. եղջերյա փող, եղջերափող ◆ Որքան զվարճալի են փչում այդ երկար շեփորներն ու եղջյուրներն այսօր: Վրթանես Փափազյան
  4. (փխբ․) առարկայի դուրս ցցված մաս` ցցունք ◆ (Հեռախոսափողի) բութ եղջյուրները ցցվել էին խլացած ականջների նման։ Սերո Խանզադյան
  5. (փխբ․) նորալուսնի եղջյուրաձև շերտը ◆ Հանկարծ նրա աչքին ընկավ լուսնի նորածին եղջյուրը: (Րաֆֆի) ◆ Լուսնի եղջյուրն ընկավ լճին, ճոճաց ուռին վարանոտ: (Շուշանիկ Կուրղինյան)
  6. եղջերենու պտուղը
  7. (բժշկ․) եղջյուրաձև անոթ, որ օգտագործվում է արյուն առնելիս

Հոմանիշներ

  1. կոտոշ, պոզ (ժղ․)

շարունակել․․․