աբուռ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ɑˈbur]
Դասական ուղղագրութեամբ՝
վանկեր՝ ա•բուռ
Ստուգաբանություն
խմբագրելԳոյական
- (գվռ․) Շամախի՝ ամոթ, պատվազգացում, պատվի՝ ամոթի զգացում ◆ Թուղթ եք տվել, վախտ իմացեք, Ամոթ, աբուռ, ահ ունեցեք։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Աբուռը հիմիկվա օղլուշաղներից վերացել ա։ (Պերճ Պռոշյան) ◆ Ուրբավարը կնկան աբուռ չկա։ (Ձեռագիր) ◆ Ախչի Գյոզալ… բա տյու իրեսիտ աբուռ չոնի՞ս։ (Խաթաբալա)
- Արարատյան՝ ամոթանք, կշտամբանք ◆ Թե մի կտոր հաց ուզես ուտելու, ճանգ ու երես կըլնին, հազար աբուռ կտան մարդի։ (Պերճ Պռոշյան)
Հոմանիշներ
խմբագրել- ամոթ, ամոթահարություն, այպ, խիպ, խպնոտություն, նամուս, երեսի ջուր, երեսի աբուռ, երեսի կաշի, երեսի մեռոն, երեսի ջուր
Արտահայտություններ
խմբագրել- աբուռը քորել - մեկին հանդիմանել, կշտամբել, նախատել ◆ Սպասիր հանդիպեմ, նրա աբուռը այնպես քորեմ, որ եկած ճամփան մոռանա։ (Անահիտ Սահինյան)
- աբուռ հայա - ամոթ, պատկառանք ◆ — Լավ, — ասում ա, — որ էթամ՝ խոսք տալի՞ս ես, ընչանք իմ գալը աբուռ հայով կենաս։ ՀժՀք
- աբուռը գնալ, վեր կյալ -
- պատկառանքը վերանալ, անպատկառ դառնալ
- ամաչել, անհարմար զգալ ◆ Մին մարթ ղոնաղ պերած վախտն էլ մարդու աբուռ վեր ա կյամ։ ՀժՀք
- աբուռը իրեսին - պատվազգաց, պատիվը բարձր ◆ Մեր աբուռը մեր իրեսին ապրում ընք։ (Լևոն Աթաբեկյան)
- աբուռը մի ղոլ դնել - պատվասիրությունը՝ ամոթը մի կողմ դնել, պատվի զգացումը հաշվի չառնել ◆ Էլ ճար չկա, աբուռս մինղոլ ըմ տինելու, կյամ կուշտդ։ (Խաթաբալա)
- աբուռը վեր ածել, թափել - նախատել, ամոթանք տալ ◆ Վեր տեսնամ, աբուռը վեր կածեմ։ (Ձեռագիր)
- աբուռը տափավը տալ - պատիվը գետնով տալ ◆ Էն հարսը մեր աբուռը տափավը տըվավ։ (Ձեռագիր)
- աբուռը քորել - մեկին հանդիմանել, կշտամբել, նախատել ◆ Սպասիր հանդիպեմ, նրա աբուռը այնպես քորեմ, որ եկած ճամփան մոռանա։ (Անահիտ Սահինյան)
- աբուռից հանել - լլկել, անպատիվ անել ◆ Ես աղջիկ չունեմ, որ տամ շներին, տանեն աբուռից ու պատվից հանեն։ (Նաիրի Զարյան)
Ի արտաքին հոլովում | ||
Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
Ուղղ. | աբուռ(ը) | աբուռներ(ը) |
Սեռ. | աբուռի | աբուռների |
Տր. | աբուռի(ն) | աբուռների(ն) |
Հայց. | աբուռ(ը) | աբուռներ(ը) |
Բաց. | աբուռից | աբուռներից |
Գործ. | աբուռով | աբուռներով |
Ներգ. | աբուռում | աբուռներում |
Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ | |
|
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։