ակնարկ
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ɑkˈnɑɾk]
վանկեր՝ ակ•նարկ
ակնարկ1
խմբագրելԾագում
խմբագրելԾագել է ակն բառից, որն իր էլ հերթին՝ հնդեվրոպական նախալեզվի óki ձևից (սեռական՝ oknós, երկակի ուղղական՝ okf աչք)։
Գոյական
խմբագրել- աչքով արված նշան
- թեթևակի՝ թռուցիկ հայացք, նայվածք ◆ Ուզեց մի ակնարկ նետել Անթոքի տանը։ (Ավետիք Իսահակյան) ◆ Ու կինը կպատասխաներ ծանրությամբ, առանց երեսը նայելու, անթարթ ակնարկով մը դիտելով վառարանի դռնակեն ցոլացող կարմիր բծցը։ (Գրիգոր Զոհրապ)
- որևէ բանի համառոտ նկարագրություն՝ քննություն՝ տեսություն ◆ Այս փոքրիկ ակնարկի շրջանակները թույլ չեն տալիս մանրամասնորեն կանգ առնելու մեր բանաստեղծի կյանքի այդ շրջանի վրա։ (Վահան Տերյան)
- որևէ բանի (ցանկության, կարծիքի և այլն) ոչ բացահայտ, աղոտ՝ միայն կռահվող արտահայտություն ◆ Նա ականջները սրեց որսալու գոնե մի ակնարկ, մի բա՛ն Անահիտի մասին։ Դերենիկ Դեմիրճյան
- նշանացի ակնարկության ◆ Թագուհին կոտրատվելով հավաքեց բաժակներն ու ակնարկով ինչ-՚որ բան հասկացրեց Ասլանին։ Սերո Խանզադյան
- (ռսբ․) մի բանի նմանություն
- (հզվդ․) ակնթարթ ◆ Դավադիր պահակները մի ակնարկում փախել, չքացել էին։ (Մուրացան)
- (ոճբ․) ոճական հնարանք, երբ առարկան, երևույթը կոնկրետ կերպով անվանելու փոխարեն անվանվում է այն հիշեցնող կամ նրա հետ կապված մի այլ երևույթ կամ առարկա
- գրական ժանր, վավերագրական գրականության տեսակներից մեկը
- էպիկական պատմողական գրականության ձևերից մեկը, որը նրա մնացած ձևերից տարբերվում է նրանով, որ ակնարկում ճշգրտորեն պատկերվում են իրական կյանքում տեղի ունեցող իրադարձությունները, որոնց մասնակիցներն իսկապես գոյություն են ունեցել, այն ժամանակ, երբ, օրինակ, պատմվածքի մեջ գրողը, ուսումնասիրելով կյանքի մի շարք փաստեր և ընտրելով դրանց էականն ու բնորոշը, մտահղացման և ստեղծագործական երևակայության օգնությամբ ստեղծում է ընդհանրացված պատկեր, այսինքն` պատկերում է այնպիսի իրադարձություններ, որոնք իրականում կարող էին ամենևին էլ տեղի չունենալ կամ կարող էին տեղի չունենալ այնպես, ինչպես նա պատկերել է դրանք
Հոմանիշներ
խմբագրել- ակնարկություն, ակնարկում, (ժղ․) նշմար, նշմարանք, նշմարք
- հայացք
Արտահայտություններ
խմբագրել- ականրկ անել - ակնարկել, ակնարկով հասկացնել ◆ Դու միայն մի ակնարկ արա և ես նրան դուրս կշպրտեմ այս տնից։ Սերո Խանզադյան
- ակնարկ գցել՝ ձգել՝ նետել
- նայել, թեթևակի ծանոթանալ
- համառոտակի նկարագրել՝ պատմել
- ակնարկներով խոսել
- համառոտ ակնարկ
Ի արտաքին հոլովում | ||
Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
Ուղղ. | ակնարկ(ը) | ակնարկներ(ը) |
Սեռ. | ակնարկի | ակնարկների |
Տր. | ակնարկի(ն) | ակնարկների(ն) |
Հայց. | ակնարկ(ը) | ակնարկներ(ը) |
Բաց. | ակնարկից | ակնարկներից |
Գործ. | ակնարկով | ակնարկներով |
Ներգ. | ակնարկում | ակնարկներում |
Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ | |
|
ակնարկ2
խմբագրելԳոյական
խմբագրել- (գրկն․) վիպերգական՝ պատմողական գրական ժանր, որի մեջ ճշգրտորեն պատկերվում են իրական անձեր՝ իրադարձություններ ◆ «Մարտիրոս Սարյան» վերնագրով ակնարկը պատկերում է մեծ արվեստագետի գեղեցիկ ու փառահեղ կյանքից առանձին դրվագներ։ (Մամուլ)
Հոմանիշներ
խմբագրել- օչերկ (գրկն․)
Արտահայտություններ
խմբագրելԻ արտաքին հոլովում | ||
Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
Ուղղ. | ակնարկ(ը) | ակնարկներ(ը) |
Սեռ. | ակնարկի | ակնարկների |
Տր. | ակնարկի(ն) | ակնարկների(ն) |
Հայց. | ակնարկ(ը) | ակնարկներ(ը) |
Բաց. | ակնարկից | ակնարկներից |
Գործ. | ակնարկով | ակնարկներով |
Ներգ. | ակնարկում | ակնարկներում |
Բաղադրյալ բառեր | |
Թարգմանություններ | |
|
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Ֆ․Հ․ Խլղաթյան, Ոճաբանական տերմինների բառարան տեղեկատու, Երևան, ««Լույս» հրատարակչություն», 1976 — 111 էջ։
- Ջրբաշյան Է․Մ․, Մախչանյան Հ․Մ․, Գրականագիտական բառարան (2-րդ լրաց․ և վերամշ․ հրատ․) (Լույս), Երևան, 1980 — 352 էջ։
- Լ․ Տիմոֆեև, Ն․ Վենգրով, Գրականագիտական տերմինների համառոտ բառարան (Հայպետուսմանհրատ), Երևան, 1957 — 247 էջ։