անուշ
Հայերեն
Դասական ուղղագրութեամբ՝ անոյշ
Արտասանություն
ՄՀԱ: [anush]
վանկեր՝ ա•նուշ
Ստուգաբանություն
խմբագրելՓոխառություն իրանական աղբյուրից. հմմտ. միջին պարսկերեն anōš:
Ածական
- դուրեկան, ախորժելի
- քաղցր
- սիրելի, փափագելի
- խաղաղ, անդորր
- (խոհր․) ածխաջրերով հարուստ, քաղցր մթերք է, միրգ և այլն
Հոմանիշներ
խմբագրել- Համշեն՝ ախորժելի, հաճելի, դուրեկան, (փղքշ․)՝ անուշիկ, անուշակ
- քաղցր, համեղ, ախորժահամ, քաղցրահամ, անուշահամ, բարեհամ, համադամ, անուշ-մեղուշ
- մեղմ, հեզ, քաղցրաբարո, հեզաբարո, բարեբարո
- բարեմաղթություն, որ ասվում է օղի, գինի խմողին ◆ Անուշ, անուշ քավոր Գարեգին, քու աչքն էլ լիս։ (Պերճ Պռոշյան)
- Սեբաստիա՝ բարեհամբույր ◆ անուշ մարդ, խոսք
- Առտիալ, Խարբերդ՝ համեղ
Արտահայտություններ
խմբագրել- անուշ լինի - խմածդ կամ կերածդ անուշ, քաղցր լինի (կերածը, խմածը) ◆ Քեռի ջան, ինչ կերար, խմեցիր, անուշ ըլնի։ Սահակ Ամատունի
- անուշ անել -
- հաճույքով ուտել, խմել, վայելել ◆ Համեցեք, հաց անուշ արա։ (Պերճ Պռոշյան) ◆ Ճաշն էլ էստի է ուզում անուշ անի։ (Գարեգին Սևունց)
- (անարգ․) (փխբ․) տալիքը ուրանալ, ստացածը յուրացնել, ուտել ◆ Հերդ փողերս անուշ արեց։ Սահակ Ամատունի ◆ Մի սրիկա բարեգործական նպատակով փողերը հավաքեց և անուշ արեց։ (Ստեփանոս Մալխասյանց)
- անուշ ջուր - քաղցր ջուր
- Նոր Նախիջևան, Պոլիս՝ անուշ-անուշ խոսել - հաճելի և դուրեկան զրուցել ◆ Ինչ անուշ-անուշ կխոսի։ (Հրաչյա Աճառյան)
- անուշ լեզուն մեղրից քաղցր է - լավ՝ բարեկամական խոսքը ամեն բանից բարձր է
- անուշ լեզուն օձը բնիցը կհանի, անուշ լեզուն օձը ծակիցը կհանի - քաղցր խոսքով ամեն դժվարին գործ կկարգավորվի
- անուշ կենաս - պատասխան խոսք՝ անուշ ըլնի ասողին, հաճելի, լավ վիճակում մնաս ◆ Կերած խմածդ անուշ ըլնի։— Անուշ կենաս։ Սահակ Ամատունի
- Պարտիզակ՝ անուշ մար - զոքանչ ◆ Անուշ մարիս շատ կսիրեմ։ ՏՀՏ
- Պոլիս՝ անուշ նայել - թեթևակի շիլ նայել ◆ Աղջիկը քիչ մը անուշ կնայի։ (Հրաչյա Աճառյան)
- Նոր Նախիջևան, Պոլիս, Սեբաստիա, Վան՝ անուշը կապել, անուշի կապել - խնդիրը, վեճը, կռիվը խաղաղությամբ վերջացնել ◆ Մուխթար էֆենդին շտապեց գործը անուշի կապել, չէր ուզում դեպքը կուսակալի ականջն ընկնի։ Զարզանդ Դարյան
- Երզնկա՝ անուշ-անուշ ըլլալ -
- հաշտվել
- Շիրակ՝ անուշախոս, գեղեցկախոս, քաղցրախոս ◆ Աննան աղավնյակ, Անուշախոս սոխակ, Երկնային արուսյակ։ (Շերամ)
| Թարգմանություններ | |
Գոյական
- անուշեղեն
- լիմոնադ (արևմտհ․)
- Խոտուրջուր, Համշեն, Մարզվան, Պոլիս, Սեբաստիա՝ անուշեղեն, քաղցրավենի, մուրաբա ◆ անուշներ դնել սեղանին
Հոմանիշներ
խմբագրել- մուրաբա
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
- Սերգեյ Ավագյան, Հայերեն-անգլերեն-ռուսերեն խոհարարական բացատրական բառարան, Երևան, «ԴԱԼԼ», 2009 — 240 էջ։