ասեղ
Հայերեն
ՄՀԱ: [asɛγ]
վանկեր՝ ա·սեղ
Ստուգաբանություն
խմբագրելԱռաջացել է բնիկ հնդեվրոպական * ak՛i-l-ōn-, ak՛-` «սուր» արմատից։ Համեմատել հին անգլերեն egle (հոգնակի)՝ «քիստեր», հին սլավոներեն osla, ռուսերեն оселок` «սրոց, հեսան», այլև հունարեն άχίς՝ «ծայր», լատիներեն aciēs՝ «ծայր, սայր»։
Գոյական
- մետաղյա նուրբ սրածայր ձողիկ փոքրիկ ծակով, որով անց է կացվում թելը կարելու համար ◆ Ծակեց ասեղն, արյուն ծորեց իմ մատից։ Հովհաննես Թումանյան ◆ Հաստ ասեղ։ ◆ Բարակ ասեղ:
- սրածայր մետաղյա ձողիկ զանազան ձևի և զանազան գործածությունների համար
- մետաղյա սնամեջ նուրբ ու սրածայր ձողիկ սրսկումների համար (բժշկ․)
- բարակ երկար ու սրածայր բաներ որոոնք ասեղի նմանություն ունեն (ստև, փուշ, քիստ և այլն) ◆ Պատեֆոնի ասեղ: ◆ Ներարկիչի ասեղ: ◆ Հրացանի զարկանի ասեղ:
- սայլի թերացիցերի մոտ խփված փայտե սեպ
- կողմնացույցի երկար ծայրը սուր սլաքը
- ասեղնասայր (ճրտրպ․)
- ինչ որ ծակում՝ խոցում՝ սուր ցավ է պատճառում (փխբ․) (բնստ․)
Հոմանիշներ
խմբագրել- հեր(յ)ուն, մախաթ (մեծ), թոռակուռ
- մախաթասեղ, մաստասեղ (բրբ․)
Արտահայտություններ
խմբագրել- ասեղ գցես՝ գետին չի ընկնի, ասեղ գցելու տեղ չկա ― շատ բազմություն է հավաքվել, ամենևին ազատ տեղ չկա
- ասեղի անցքով անցնել ― 1. դժվարությունների, փորձանքների միջով անցնել։ 2. ասեղի ծակով կանցնի
- ասեղի ծակից կանցնի ― չափազանց նիհար է
- ասեղ մաշկող ― ժլատ, խաբեբա
- ասեղ կերած շուն դառնալ ― նիհարել
- ասեղ կուլ տված ― նիհար
- ասեղ քաշել ― կարել
Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։