արձան
Հայերեն
- ՄՀԱ՝ [ɑɾˈd͡zɑn]
Դասական ուղղագրութեամբ՝ արձան
վանկեր՝ ար•ձան
Ստուգաբանություն
խմբագրել- Ծագումն անհայտ է, հնարավոր է իրանական ծագում, սակայն համապատասխան ձև չի հաստատված։
- լատ. statua
Գոյական
- մարդու կամ կենդանու եռաչափ քանդակ ◆ Փայլեց ձվաձև ապակե ծածկոցը և նրա տակ հրավառվեց գեղեցիկ մի կնոջ արձան:
- գերերեզմանի վրա կանգնեցվող կոթող, մահարձան ◆ Լուսնկայի աղոտ լույսով այդ լուռ, անբարբառ արձանները նկարվում էին որպես մի-մի հսկաներ, որոնք, հետզհետե աճելով և ընկղմվելով գիշերային խավարի մեջ (Րաֆֆի)
- տե՛ս հուշարձան ◆ Սուրենն ու Գրիգորը մի հին քանդված վանք կամ մի արձան տեսնելիս խոսացին դարերից ու հայոց պատմությունից Հովհաննես Թումանյան
- անշարժ՝ անգործ՝ շվարած վիճակում կանգնած մարդ (փխբ․) ◆ Նայեց յուրաքանչյուրի վրա, հետո գնաց, անշարժ արձանի նման կանգնեց գետեզերքի մոտ։ (Րաֆֆի)
- (ճրտրպ․) (շին․) քանդակի տեսակ. քարից, մետաղից, կավից, գիպսից, մոմից կերտված մարդու կամ կենդանու պատկեր որն ունի լրիվ եռաչափ ծավալ և բնականին մոտ կամ գերազանցող մեծություն /բնականից զգալիորեն փոքր` արձանիկ/
Հոմանիշներ
խմբագրել- անդրի՝ քանդակ
- մահարձան, մահանդրի, շիրմարձան
- հուշարձան, կոթող, հուշակոթող
- կիսանդրի, կիսարձան, կիսաքանդակ
- տե՛ս հիշատակարան
Արտահայտություններ
խմբագրել- արձան կանգնեցնել
- հուշարձան կանգնեցնել
- հիշատակ անուն թողնել
- արձան կտրել - անշարժանալ, քարանալ, արձանանալ ◆ Ու մնաց, արձան կտրեց՝ տեղնուտեղը քարացավ Մեռելի Ենոքը տեսած տեսարանից։ Եղիշե Չարենց
| Ի արտաքին հոլովում | ||
| Եզակի թիվ | Հոգնակի թիվ | |
| Ուղղ. | արձան(ը) | արձաններ(ը) |
| Սեռ. | արձանի | արձանների |
| Տր. | արձանի(ն) | արձանների(ն) |
| Հայց. | արձան(ը) | արձաններ(ը) |
| Բաց. | արձանից | արձաններից |
| Գործ. | արձանով | արձաններով |
| Ներգ. | արձանում | արձաններում |
| Թարգմանություններ | |
Աղբյուրներ
խմբագրել- Էդուարդ Բագրատի Աղայան, Արդի հայերենի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայաստան», 1976։
- Հրաչյա Աճառյանի անվան Լեզվի Ինստիտուտ, Ժամանակակից հայոց լեզվի բացատրական բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1969։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բառարան, Երևան, «Հայկական ՍՍՀ Գիտությունների Ակադեմիայի Հրատարակչություն», 1967։
- Աշոտ Մուրադի Սուքիասյան, Հայոց լեզվի հոմանիշների բացատրական բառարան, Երևան, «Երևանի Պետական Համալսարան», 2009։
- Սերգեյ Աշոտի Գալստյան, Դպրոցական բառակազմական բառարան (Դպրոցական մատենաշար) (խմբ. Հովհաննես Զաքարյան), Երևան, ««Զանգակ-97» հրատարակչություն», 2011 — 230 էջ, ISBN 978-99941-1-933-2։
 |
Վիքիպեդիայում հոդված կա հետևյալ թեմայով՝ Արձան: |
- Ս․ Գասարջյան, Ճարտարապետական և շինարարական տերմինների ռուս-հայերեն և հայ-ռուսերեն բացատրական բառարան, Երևան, 2007 — 572 էջ։